“Van 2021 tot 2023 ging er meer dan 20 miljoen euro aan leeflonen naar asielzoekers”, beweert politica Ellen Samyn in een artikel op de website van haar partij Vlaams Belang. Die claim is waar, maar misleidend.
Op dinsdag 1 oktober verscheen op de website van Vlaams Belang een artikel over leeflonen voor asielzoekers. In dat artikel stellen ze dat er in de periode tussen 2021 en 2023 meer dan 20 miljoen euro aan leeflonen naar asielzoekers ging. Verder in de tekst beweren ze dat er zestien procedures per dag worden opgestart door asielzoekers met oog op een leefloon. Met die cijfers klagen ze het ‘laks migratiebeleid’ van staatssecretaris Nicole De Moor aan.
Misleidende uitspraak
We focussen eerst op de claim over leeflonen die wordt gemaakt door Kamerlid Ellen Samyn. Ze zetelt sinds 2019 in het federaal parlement voor Vlaams Belang. In het artikel krijg je de mogelijkheid door te klikken naar het bronmateriaal dat Samyn gebruikte. Je komt dan terecht in een document met een uitgeschreven antwoord op parlementaire vragen die Samyn stelde aan minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie Karine Lalieux. Ze vroeg onder andere een overzicht van de bedragen die in de afgelopen vijf jaar naar leeflonen voor asielzoekers zijn gegaan.
Wanneer we kijken naar het document met antwoorden van minister Lalieux, valt meteen op dat die niet alle nodige informatie bevat. Ze verwijst naar bijlagen waarin meer details beschikbaar zijn, maar die zijn nergens in het document of het artikel te vinden. Wanneer we contact opnemen met Ellen Samyn om die bijlagen op te vragen, stuurt ze ons wel alle informatie door. Daaruit kunnen we concluderen dat als we de uitbesteedde bedragen voor de 7347 begunstigde kandidaat-vluchtelingen van 2021 tot 2023 bij elkaar optellen, we iets meer dan 20 miljoen uitkomen. De claim die Samyn maakt in het begin van het artikel is dus waar.
Toch is ze misleidend. We nemen contact op met de POD Maatschappelijke Integratie, een federale overheidsdienst die het recht op maatschappelijke integratie verdedigt en armoede bestrijdt. Ze bezorgen ons een grafiek met de maandelijkse evolutie van het aantal leeflonen opgesplitst per nationaliteit. In 2023 waren er 152.730 Belgen die een leefloon kregen. Het totaalbedrag aan leeflonen dat in 2023 naar Belgen ging bedraagt meer dan 800 miljoen. Enkel dit bedrag uit 2023 is al 42 keer groter dan het totaalbedrag in drie jaar aan leeflonen voor asielzoekers. Het is dus belangrijk om de claim in perspectief te plaatsen.
“Rechtszaken met oog op leefloon in de minderheid”
Verder naar de tweede claim in het artikel. Francesca Van Belleghem stelt dat er per dag 16 procedures worden opgestart door asielzoekers tegen Fedasil met oog op een leefloon. Van Belleghem is sinds juli 2024 federaal parlementslid voor Vlaams Belang. Ook bij haar claim kunnen we doorklikken naar het bronmateriaal waar ze zich op baseert. Van Belleghem vroeg bij staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole De Moor cijfers op over hoeveel asielzoekers in de periode van 2020 tot 2024 een gerechtelijke procedure opstartten tegen Fedasil. Volgens Van Belleghem zijn dat er sinds 2021 al 22.249. De cijfers van De Moor bevestigen dat. Als je dit totaal deelt door het aantal dagen in vier jaar, kom je ongeveer zestien uit. Volgens die berekening zou je dus kunnen zeggen dat er per dag zestien procedures worden opgestart door asielzoekers.
Toch is dat niet het geval. Benoit Mansy, woordvoerder van Fedasil, bevestigt dat die berekening fout is. De bewering van Van Belleghem dat de meeste procedures tegen Fedasil gaan over het verkrijgen van een leefloon, is volgens Mansy ook onwaar. “De meeste rechtszaken betreffen de vraag tot opvang, niet alle asielzoekers krijgen een opvangplaats in het Fedasil-netwerk wanneer ze hun asielaanvraag registreerden”, stelt Mansy. “Door het tekort aan plaatsen moeten alleenstaande mannen zich inschrijven op een wachtlijst. Sommigen van hen ondernemen daarom juridische stappen om Fedasil te dwingen hen op te nemen.” Het klopt dat er rechtszaken zijn waarin om een leefloon wordt gevraagd, maar dat is de minderheid.
Conclusie
In conclusie kunnen we dus zeggen dat er inderdaad meer dan 20 miljoen euro aan leeflonen voor naar asielzoekers is gegaan in de periode van 2021-2023. Toch is het belangrijk om dit bedrag in perspectief te plaatsen, het bedrag aan leeflonen naar Belgen was in 2023 al 42 keer groter dan dat totaalbedrag in drie jaar. De claim dat er zestien juridische procedures per dag worden opgestart door asielzoekers is onwaar en gebaseerd op losse berekeningen, niet op concrete cijfers. Verder is ook de meerderheid van juridische procedures tegen Fedasil niet met oog op een leefloon, maar met vraag tot opvang.
De auteur
