Bulgarije is in de Europese Unie het land met het hoogste aantal Roma. Zij maken deel uit van de Bulgaarse bevolking en hebben ook de Bulgaarse nationaliteit, toch worden zij niet aanvaard door de Bulgaren. Vooroordelen, discriminatie, stereotypes en segregatie zijn voor Roma dagelijkse kost. Ngo’s doen er alles aan om die segregatie weg te werken en de kinderen een goede basis te geven, maar zij worden vanuit alle hoeken tegengewerkt. De overheid doet weinig of niets om in de Roma- en minderhedenproblematiek te investeren. Politieke partijen baseren hun verkiezingscampagnes op haat en provocatie. De gemiddelde Bulgaar is niet rijk en het land heeft een zondebok nodig om de oorzaak van de Bulgaarse problematiek te kunnen verklaren. Daar spelen de politiek en media dan ook gretig op in.
“Ik verwacht niet dat we met z’n allen Kumbaya gaan zingen” Dimitar Dimitrov
Begin jaren ’90 kwam Bulgarije in een golf van vrijheid terecht, veel ngo’s werden opgericht in de hoop het proces van democratisering een duwtje in de rug te geven. Het onderscheid tussen Roma en de rest van de Bulgaarse bevolking werd toen nog niet zozeer gemaakt, maar met het instorten van de gemeenschap en de economie ging het bergaf:“Roma were the first to be fired and the last to be hired”, zegt Dimitar Dimitrov, coördinator van het Romaprogramma van het Open Society Institute Sofia (OSIS). Het instituut werd 25 jaar geleden opgericht en is een ngo die zich vooral focust op het helpen van Romajongeren. Ze willen hun opleiding verbeteren, hen helpen bepaalde doelen te bereiken en actiever te zijn op de arbeidsmarkt.
“Hoofdzakelijk houden we ons bezig met sociologische en demografische data verzamelen die we dan doorgeven aan de overheid. We proberen de regering zoveel mogelijk te adviseren hoe ze de integratie van Roma en minderheden zo goed mogelijk kunnen aanpakken.” Sinds kort is er een nieuwe regering in Bulgarije, zij hebben tot nu toe nog geen gehoor gehad voor wat het Open Society Institute Sofia te zeggen heeft.
Cocon
Dat Roma in hun eigen gemeenschap leven is een feit. Of ze daar zelf voor kiezen is een ander paar mouwen. “Roma zijn zelf heel open, in tegenstelling tot wat velen denken. Ze willen heel graag hun gemeenschappen opentrekken. 
Door de vooroordelen, het racisme en de discriminatie onder de Bulgaarse bevolking zijn ze bijna verplicht om in hun eigen cocon te blijven,” zegt Krassimir Kanev, kaderlid van het Bulgarian Helsinki Committee. “Roma wonen in een eigen buurt en gaan naar een gesegregeerde school. Dat is vaak gewoon ook veiliger voor hen want op straat worden ze vaak lastiggevallen, nageroepen en gepest.” Krassimir Kanev vertelt dat er in het midden van de Romawijk, Fakulteta, een school is waar enkel Romakinderen naartoe gaan. Het onderwijsniveau is beneden alle peilen, kinderen beschikken niet over de basiskennis die ze nodig hebben en kunnen vaak niet eens voldoende lezen bij het afstuderen. Binnen de Romagemeenschap is dan ook 14.5% analfabeet en gaat 23.2% niet naar school.
Tegenwerking van overheid
In 2010 werd een verzoek ingediend door Milena Hristove, politica bij Evroroma, om 10 ngo’s grondig onder de loep te nemen. Die ngo’s focusten zich vooral op het wegwerken van de segregatie in de scholen. Ze werden beschuldigd van corruptie en zouden subsidies van de overheid voor eigen doeleinden gebruikt hebben. “De toenmalige regering had schrik dat die ngo’s een coalities zouden vormen en zo aan de macht komen. Ze moesten dus wel ingrijpen om hun machtspositie niet te verliezen,” zegt Krassimir Kanev. Er werd maar een organisatie vervolgd, bij de rest van de ngo’s werd niks ‘gevonden’. “Toch werden al onze programma’s stopgezet, we mochten van nul herbeginnen,” zegt Krassimir Kanev.
Hoe ziet een ideaal Bulgarije er dan uit voor Dimitar Dimitrov? “Ik verwacht niet dat we met z’n allen Kumbaya gaan zingen. Een wereld zonder problemen kan ik me niet inbeelden maar deze etnische problematiek moet opgelost worden. De harde vooroordelen moeten we wegwerken en de bevolking moet worden heropgevoed. Veel ngo’s organiseren campagnes om de Bulgaren te informeren en te sensibiliseren maar de middelen zijn beperkt, waardoor hun impact dat ook is.” Dat de overheid niks doet wil Dimitar niet zeggen: “Laat ons zeggen bijna niks.”