In de jaren ’30 van de vorige eeuw vond in Oekraïne een van de meest verwoestende, maar minst besproken tragedies uit de moderne geschiedenis plaats: de Holodomor. Deze door de Sovjet-staat georkestreerde hongersnood kostte miljoenen Oekraïners het leven. Waar veel mensen bekend zijn met latere genocides zoals de Holocaust, blijft de Holodomor vaak onderbelicht – ondanks de immense impact die deze tragedie had op het Oekraïense volk.
De term Holodomor betekent letterlijk “dood door uithongering” en verwijst naar de massale hongersnood in 1932 en 1933 die werd veroorzaakt door extreme graanquota en inbeslagname van voedsel door de Sovjet-autoriteiten. Stalin leidde de Sovjet-Unie met een streng centraal geleid economisch systeem. Hij voerde een grootschalig industrialisatieprogramma door en introduceerde een planeconomie waarbij de staat exclusieve controle had over de productie en distributie van goederen en diensten. Politieke oppositie tegen zijn beleid werd hardhandig aangepakt. Als onderdeel van de planeconomie werden zelfstandige boerderijen samengevoegd tot collectieve boerderijen en werden landbouwers verplicht om een bepaalde hoeveelheid graan in te leveren. Op die manier hoopte Stalin de landbouwproductie te verhogen. Het tegendeel was echter waar en de gedwongen collectivisatie leidde tot verarming en een groot tekort aan voedsel. Stalin hield die schaarste bewust in stand om Oekraïense boeren en gemeenschappen te onderdrukken en nationalistische gevoelens te beteugelen. Miljoenen Oekraïners, vooral boeren en hun families, stierven als gevolg van honger en uitputting.
VR-ruimte
De eerste ruimte neemt je mee naar een afgelegen boerderij in het platteland van Oekraïne tijdens de Holodomor. Je komt terecht op een collectieve boerderij waar volop geoogst wordt. De bezoeker kan op zoek gaan naar verschillende gebeurtenissen die typerend zijn voor die periode.
In de tweede ruimte kom je terecht in een huiszoeking in het huis van een Oekraïense boerenfamilie. De politie ging op zoek naar achtergehouden graanvoorraden en verstopt voedsel. Je kan door het huis wandelen op zoek naar het verborgen graan en komt op die manier iets te weten over het leven van de Oekraïense familie.
In de derde scène neemt Sviatoslav Karavansky je mee in Odesa. Er is een protest gaande tegen Stalins wrede regime. Daarnaast zijn de burgers boos omdat ze te weinig voedsel krijgen. De sfeer is gespannen en de gemoederen laaien hoog op. Sommigen verliezen zichzelf…
Disclaimer: De Holodomor is zo realistisch mogelijk weergegeven in drie scènes, zonder expliciete details.
Actuele relevantie
Ondanks het feit dat de Holodomor bijna 100 jaar geleden plaatsvond, is die pas sinds 2023 erkend in België en Nederland als genocide. Landen zoals Rusland, China en India deden dat tot nu toe nog niet. De Holodomor heeft een duidelijke relevantie door de huidige oorlog in Oekraïne. Vandaag de dag zien veel Oekraïners parallellen tussen die tijd en de huidige oorlog: opnieuw worden ze geconfronteerd met agressie vanuit Rusland die hun soevereiniteit, cultuur en onafhankelijkheid bedreigt. Deze historische gebeurtenis draagt bij aan de vastberadenheid van Oekraïne om hun onafhankelijkheid te behouden. De Holodomor wordt vaak aangehaald in de Oekraïense politiek en media als een herinnering aan die vreselijke tijd onder Russische heerschappij. Elk jaar op de vierde zaterdag van november wordt de ramp herdacht in Oekraïne. Op die manier proberen Oekraïners wereldwijd de herinnering levend te houden en een krachtig signaal af te geven over onderdrukking en onrecht, waar ook ter wereld.
Auteurs: Noa Mornie, Tine Galmart en Minne Aper
[jetpack-related-posts]