Breng een virtueel bezoek aan het Belfort

Het Belfort, één van de meest herkenbare gebouwen in Gent. Maar de geschiedenis van de toren is niet wat het lijkt. Het Belfort kreeg zijn huidige spits pas in 1913. En er moest zelfs nooit een draak op de spits staan! Beleef het lange verhaal van een Gents monument.

Werken aan het Belfort startten in 1313. Het doel was een toren bouwen die het dagelijkse leven van Gent kan sturen, dienen als uitkijkpost voor torenwachters, en de trots van de stad worden.

De toren(s) van het Belfort

Het originele plan, het ‘beweerp’, toont een toren met een spits die veel lijkt op de bekroning vandaag op het Belfort. Maar dit eerste zicht bedriegt. Het Belfort is namelijk veel van gedaante veranderd doorheen zijn eeuwenlange geschiedenis. Door vele oorlogen werd de toren pas in 1380 bekroond, met een houten spits. Die houten spits werd in de jaren 1410 al vervangen omdat het hout in slechte staat verkeerde. Later in de 15e eeuw werd het Belfort nog eens gerenoveerd, om zo de torenwachters, die verhuisden van de toren van de St. Niklaaskerk, te huisvesten. De hoektorentjes werden uitgerust met uitkijkposten.

Wanneer in de 16^e eeuw de eerste beiaard werd gegoten voor de toren, moest deze weer verbouwd worden. Het nieuwe ontwerp, dat nog steeds volledig in hout vervaardigd was, voegde een nieuw element toe aan de toren: een peervormig dak. In de straten van Gent werd ze al snel bekend als ‘die Peire’.

Een eeuw later verkeerde de toren weer in een erbarmelijke staat. Er werd, net zoals in 1313, het voorstel gedaan de toren een stenen bekroning te geven. Maar dat ontwerp werd nooit uitgevoerd. Een simpele restauratie van de ‘Peire’ moest volstaan.

In de 19^e eeuw was er opnieuw debat over de toren, die er na al die tijd verwaarloosd bij stond. Toen was de tijd wel rijp voor radicale vernieuwing. De toren kreeg een gietijzeren bekroning. Voor het eerst in zijn bestaan had het Belfort geen houten kap meer.

Hoewel dit nieuwe ontwerp werd aangekondigd als een revolutionaire vernieuwing, werd het al snel een doorn in het oog van de Gentenaars. Rond de eeuwwisseling bleek ook het gietijzeren materiaal niet bestend tegen het weer, en begon het te roesten.

De laatste fase

De sloop van het Belfort lonkte. De ultieme redding van het gebouw was de wereldtentoonstelling van 1913, in Gent. Het stadsbestuur begon als een gek de Gentse Kuip te renoveren, waaronder ook het Belfort. Ambitieuze plannen voor een stenen bekroning werden bovengehaald, en onder sneltempo uitgevoerd. Net op tijd voor de tentoonstelling werd de draak op het vernieuwde belfort gehesen. Eindelijk lag het uitzicht van het Belfort in lijn met de plannen van 1313. En zo staat de toren er vandaag ook nog bij.

De beschermer van Gent

De spits van de toren is misschien doorheen de eeuwen verschillende keren veranderd, maar de belangrijkste inwoner heeft er zich altijd thuis gevoeld.

Eigen aan het Gentse Belfort is zijn draak, die sinds eeuwen over de stad waakt vanop de spits van de toren. De draak was nochtans niet voorzien in het oorspronkelijke ontwerp van 1313, dat een adelaar afbeeldt en dus geen draak.

Uiteindelijk werd bovenaan toch een draak geplaatst. Hoe het komt dat er geen adelaar, die ook op vele Gentse wapenschilden voorkomt, gekozen is, is niet duidelijk. De legende gaat dat tijdens een kruisvaart in Constantinopel de draak meegenomen zou zijn door een Biervlietenaar. De draak werd toen op het stadhuis van Biervliet gehesen, waarna hij in de 13^e eeuw aan Brugge zou zijn geschonken. Daar leefde hij boven op de hallentoren. Bij het innemen van Brugge door de Gentenaren in 1382 werd de draak naar beneden gehaald, en naar Gent verhuisd.

Een andere theorie voegt er nog een bestemming aan toe. Volgens een studie van 1840, en het woord studie mag je in legendes altijd met een korrel zout nemen, werd de draak aan Constantinopel geschonken, maar is hij van Noorse makelij.

De Chronycke Van Vlaanderen uit 1725 geeft dan de Bruggelingen een stuk trots terug door te stellen dat de draak van Biervliet naar Gent verhuisde, zonder tussenstop in Brugge.

Sinds de afwerking van het Gentse Belfort prijkt deze draak alvast bovenaan de toren, als trots van Gent. Wie weet wat hebben zijn alziende ogen gezien behalve de groei en evolutie van die stad die hij al eeuwenlang zijn thuis mag noemen.

Bezoek het Belfort

Van het uitzicht op het Belfort kunnen we elke dag genieten, maar wat zit er in die toren? Welke kamers schuilen achter die stenen muren? Neem hieronder de virtuele wandeling, van verdieping 1 tot het uitzicht net onder de draak.

Merk ook zeker op dat op elke verdieping een grote poort in de vloer zit. Dit was om de klokken van de straat naar de beiaard te heisen.

Onderaan de toren zijn twee torenwachterskamers, de naam geeft het weg, hier zaten de torenwachters samen. Zij hielden in de Middeleeuwen een oogje in het zeil.

Eerste stop: De Eerste Torenwachterskamer

Volgende halte: De Tweede Torenwachterskamer

Daarboven leeft een andere bekende: Klokke Roeland. Met haar eigen legendes is deze klok ook altijd verbonden geweest met de toren in het midden van Gent. Het was haar taak om Gentenaars te waarschuwen, en het dagelijkse leven in de Middeleeuwse stad in goede banen te leiden.

Boven de grote klok zit het technologische hart van de toren. Dit uurwerk, met bijhorende speeltrommel, zorgt dat Gent altijd weet hoe laat het is. Het werd hier geplaatst toen de nieuwe spits gebouwd werd, voor de wereldtentoonstelling van 1913. Daarvoor hebben nog andere klokken het uur aangegeven, zoals je er eentje aan de muur ziet hangen.

En dan: het spectaculaire uitzicht dat je begroet op dezelfde verdieping als het uurwerk. Je kan volledig rond de toren wandelen, en elke kant van Gent zien. Dit is de kant richting de Sint-Baafskathedraal.

Verboden terrein voor de toeristen, hierboven achter de wijzerplaten van de toren. Dit is waar de beiaardier zijn muziek speelt, en waar de beiaard zelf hangt.

Hier komen maar weinig mensen, het dak van het Belfort. Het is er smal en winderig. Maar het uitzicht loont! Hier richting de Vrijdagsmarkt.

[jetpack-related-posts]