BUITENSPEL! – seksueel grensoverschrijdend gedrag in sport
Seksueel misbruik in sport staat sinds kort op de beleidsagenda. Er wordt een strijd gevoerd tegen het misbruik. Nieuwe afspraken staan op papier en ook de sportende jongeren en hun ouders worden op de hoogte gebracht van de maatregelen. De vraag blijft of dit allemaal genoeg is. Sport hangt vaak samen met fysiek contact en dit is een voedingsbodem voor seksueel misbruik. De discretie en machtsverhoudingen binnen de sportclubs wakkeren het probleem aan. De gevolgen zijn vaak tragisch en toch blijkt hulp voor slachtoffers ver te zoeken.
Soms gebeuren er dingen in het leven van een man, dingen die iedereen stil maken. Zo stil dat niemand er durft over te praten. Niet tegen anderen, zelfs niet tegen zichzelf. Niet in hun hoofd en niet luidop. Geen verdomd woord, want op een of andere manier is het allemaal vast geraakt. Daar ergens, diep in het veld, diep onder de bomen en bladeren, jaar na jaar. Plots, na al die jaren, komt het terug naar boven. Van de ene dag op de andere. Het maakt niet uit hoe lang het geleden is. Er zal altijd iets zijn dat het allemaal terug naar boven brengt.
Op een terras in de regen, overdekt en droog, het onderwerp van ons gesprek precair en nat. “Heb je al een locatie voor ogen?”, vroeg Jan Van Aken. Bij het voorstel om de camera’s in een kleedkamer te plaatsen veranderde zijn blik. “Dit is één van de littekens die ik eraan heb overgehouden, de geur van het gras of dampige kleedkamers zijn triggers voor paniekaanvallen.” De wonden die het misbruik hebben veroorzaakt zijn van onmetelijke grootte en zweren niet enkel in het leven van het slachtoffer maar ook in die van zijn naasten.
“Say no to abuse”
Er beweegt iets, de kleine schokken weken getuigenissen los. Op de schaal van Richter valt het nauwelijks een aardbeving te noemen. Hier dan toch, in België. In Engeland kleurde de index nochtans wel donkerrood. Na de arrestatie van een scout bij Chelsea FC, braken er tal van getuigenissen los. Onderzoek werd gevoerd en daders van verschillende topclubs werden aangehouden. Een beleid met het oog op preventie lijkt ook bij onze overburen (weliswaar gescheiden door water) nog steeds ver te zoeken. De tabloids die al kwijlend opzoek zijn naar sappige verhalen lijken de heisa al vergeten te zijn. Hoofdstuk één in het boek dat te schrijven valt over het seksueel grensoverschrijdend gedrag in het Engels voetbal is nog niet eens af en de kaft lijkt al toegesmeten.
Als trouwe kijker van het bikkelharde Engelse voetbal merk je er niets meer van. Een gemiste kans, zo lijkt het. De premier league is de meest bekeken competitie “on this football, called planet earth”, zoals the Arctic Monkeys het ooit noemden. Op de truitjes van onze idolen valt er overal “say no to racism” te lezen. Naar aanloop van remembrance day worden de emblemen vergezeld door een poppey. Allemaal een goede zaak en een blijk van de wetenschap dat de competitie een platform is voor dit soort zaken. Maar waarom krijgt “say no to abuse” geen plekje op de rechterarm? Onze buren hebben nochtans de uitgelezen kans om een voorbeeld te stellen en om de taboesfeer rond het thema te doorbreken.
Wanneer er onthullingen komen over matchfixing en andere vormen van fraude schiet het Belgisch voetbal wakker. De Belgische voetbalbond komt samen en in no-time liggen de nodige maatregelen op tafel. Maar wanneer het over seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat, wordt het nog steeds weggelachen. “Zo erg is het wel niet”, luidt het. Hoe komt het dat het geluk en de veiligheid van (hun) kinderen geen prioriteit zijn? In 2016 heeft Philippe Muyters (NV-A) samengewerkt met o.a. criminologe Tine Vertommen om het misbruik in de sport in kaart te brengen. Het Voice-project werd opgericht met de bedoeling om de problematiek in kaart te brengen. Ze deden dit door een luisterend oor te bieden aan getuigen van misbruik. Het probleem werd duidelijker en duidelijker. De minister van sport heeft de Vlaamse sportclubs enkele tuchtmaatregelen opgelegd maar tot op de dag van vandaag blijven dit enkel mooie voornemens. Dit thema mag nooit meer weggelachen worden en er moet aandacht aan besteed worden, dat is al enkele jaren duidelijk.
De auteur
