“Katten zijn echt hip!”

“Stoor de katten niet in hun slaap, pak ze niet op en loop er niet mee rond, geef ze geen eten of drinken, laat uw eigen kat thuis.” Wanneer je een kattencafé bezoekt zijn er regels waar je je strikt aan moet houden. Zo’n cafés vind je onder andere in Gent, Brugge en Kortrijk. Elk hebben ze hun eigen filosofie achter het café. Maar ze delen wel dezelfde regels. 

Het begon allemaal met een zwarte kater die ik kreeg op mijn tiende. Een half jaar later werd hij vergezeld door een wilde kattin die beviel van zeven kittens. Mijn poppen werden onmiddellijk vervangen. En zo werd ik een kattenwijf. Ik voel me gewoon aangetrokken tot die beestjes en ik ben zeker niet de enige. Voor mensen zoals ik kwam iemand in Japan op het idee om een kattencafé te starten. De eerste werd al in 1998 geopend in Taiwan. “Katten zijn écht hip”, aldus Tine van kattencafé Puss and Books, “en dat kan zowel positief als negatief zijn.”

Het is een zonnige woensdagnamiddag, in hartje Gent. In een rustig straatje verstopt achter de Stadshal, bezoek ik mijn allereerste kattencafé. In ‘DreamCATchers’ kunnen de katten die er verblijven geadopteerd worden. DreamCATchers bestaat twee jaar en heeft al tachtig katten een nieuwe thuis kunnen geven. De beestjes komen en gaan in het gezelschap van uitbaatster Evelyne, vrijwilligers, bezoekers en vaste klanten.

Voor het café staat een krijtbord waarop ‘crazy cat lady cafe’ geschreven staat. Dat zegt al veel. Eenmaal binnen kom je in een kleine langwerpige shop die links goed vol staat met speelgoed, kattenbakken en kattenvoer. De shop heeft iets huiselijk door kaartjes en foto’s die aan de muur hangen en door de gekleurde kussens op een bank. Achteraan staat Evelyne aan een kleine balie waar nog eens achter de keuken van het café te zien is. Rechts van de balie is er een houten deur die leidt naar het café. Ze geeft uitleg aan twee kinderen over hoe belangrijk het is om je handen te reinigen voor je het café binnen gaat. Op de balie staat een pompje met handreiniger in de vorm van – jawel – een kat. “Je wrijft het in je handen en dan verdwijnt het en zijn je handen proper!” Evelyne heeft het druk met klanten die speelgoed in de shop komen kopen of met klanten die zich aanmelden voor hun reservatie. Dus het duurt nog even voor ik haar kan spreken.

Een verse muntthee en tien minuten later kan ze even tijd maken. “Ik heb meer dan 10 jaar geleden vrijwilligerswerk gedaan op de Poezenboot in Gent en daaruit ontstond een droom en heel wat ervaring.” Enkele jaren terug bezocht ze een goeie vriendin die in New York woonde. “Daar had je al het concept van een kattencafé dat gelinkt is aan adoptie.” De vriendin kwam later terug naar hier en toen groeide het idee van een kattencafé gelinkt aan adoptie. “We hebben DreamCATchers samen opgestart maar nu werkt ze hier niet meer omwille van haar gezondheid.” Maar gelukkig krijgt Evelyne heel wat hulp van vrijwilligers.

Poes Roos ligt hoog en droog te slapen op een catwalk gemaakt van gerecycleerd hout. © Eva Coudyser

De socialisering van katten maakt DreamCATchers anders dan andere kattencafés. “We werken samen met het dierenasiel van Gent en met vzw Kat Zoekt Thuis. We proberen hen te helpen door poezen over te nemen die zij vaak niet geadopteerd krijgen. Meestal gaat het ook om diertjes die angstig zijn naar mensen toe.” De katten hebben in het café ook een aparte ruimte waar bezoekers niet mogen komen. De schuifdeur staat op een kier zodat je toch een kijkje kunt nemen. Maar het is belangrijk dat ze ook een plek hebben om zich af te zonderen van de mensen en op hun gemak kunnen wennen. Het is meer dan duidelijk dat de katten hier op de eerste plaats staan.

Best reserveer je als je iets wil komen drinken, want de plaatsen in DreamCATchers zijn beperkt. Je betaalt drie euro inkom, aangerekend voor 1 uur aan bezoek. “Dat geld gaat integraal naar voeding en verzorging.” Ik neem plaats aan een tafel in het café waar een vrouw voor me zit. Ze draagt een paarse T-shirt met een afbeelding van een kat op. Haar T-shirt schreeuwt ‘crazy cat lady‘ en ze praat tegen poes Roos alsof ze haar baasje is.

“Moeten katten niet altijd buiten kunnen zijn?”, is een vraag die ik nog heb voor Evelyne. “Je moet zien dat je alles in huis hebt wat een kat nodig heeft en dan is het geen probleem dat ze binnen blijft.” Het interieur is hier volledig aangepast aan de katten. Overal zijn er krabpalen, bedjes om in te slapen en planken aan de muur om op te klimmen.

Er ligt een dik boek voor me op tafel en blijkbaar is de nieuwsgierigheid van mijn gezicht af te lezen. De vrouw met het kattenshirt legt me uit dat het om een plakboek gaat dat gemaakt is door de mensen die hier werken. “Elke kat die hier verbleef staat er in.”

Een plakboek waarin alle katten worden bijgehouden die in DreamCATchers verbleven. © Eva Coudyser

Er plakken foto’s in met extra informatie per kat. Nu zijn er vijf katten ter adoptie, gemiddeld verblijven er hier zeven. Ze liggen stuk voor stuk te slapen en gaan niet meteen op zoek naar sociaal contact. Als bezoeker word je ook gevraagd om ze met rust te laten en ze enkel te aaien als ze wakker zijn. Er liggen speeltjes op de grond zodat je op die manier contact kunt maken als ze dat willen. DreamCATchers maakt de droom waar van elke kat die hier op zoek is naar een nieuwe thuis. De zorg en het welzijn van de katten staan op nummer één. Dus het is niet zo dat je in dit café veel contact kunt verwachten met een kat want het gaat er in middels om katten die niet veel sociaal contact gewend zijn. “Laat ze naar jou toekomen als ze dat willen.”

DreamCATchers heeft een verzorgde uitstraling. Dat merk je aan hun regels, de omgang met de katten, de spullen die ze verkopen en de menukaart waarop heel wat biologische en verse dranken staan.

Op vrijdagmiddag klokslag twaalf uur arriveer ik in Kortrijk. Het kattencafé ‘Kuro Neko’ bevindt zich op nog geen tien minuten stappen van het station. Het café is hier commerciëler dan in Gent. Kuro Neko is Japans voor ‘zwarte kat’. Het is er kalm en uitbaters Birgit (32) en haar broer Arne (31) begroeten me hartelijk. Ze staan achter zo’n bar die je tegenwoordig vindt in alle hippe adresjes die hipsters aantrekken. Daarachter is een groot raam met een glazen deur die leidt naar de ruimte waar je iets kan drinken én waar de kittens zijn.

“Nu liggen de kittens nog onschuldig te slapen maar als ze wakker zijn is dat wat anders! Ze durven wel eens op de tafels springen en van je koffie te drinken.” Het interieur van Kuro Neko is modern, hip en er is vooral goed over nagedacht. Want er is een volledige muur waarop aan de onderkant twaalf kattenluikjes te zien zijn. Daar kunnen ze hun behoefte doen. Van de twee pilaren zijn krabpalen gemaakt en de tafels en stoelen zijn zo te zien van Ikea. “We hebben dit pand gekocht en zelf verbouwd in drie maanden tijd, zeven op zeven. De omvang is anders bij ons. We doen het op de manier dat het overgewaaid is van Japan. Het is een horecazaak waar katten zijn.” Maar naast Japan was Thailand ook een inspiratiebron. “Twee jaar geleden deed ik een rondreis in Thailand. Daar zijn ook al veel kattencafés en ik wou ze allemaal bezoeken. Ik zei tegen mijn man dat ik dat ook graag wou doen. En voilà nu zijn we hier.”

De moeder van Arne en Birgit brengt regelmatig een bezoekje. Want zij heeft de kittens opgevoed voordat ze in het café verbleven. © Eva Coudyser

Voorlopig blijven de katten met sluitingstijd in het café omdat ze nog niet verharen. “Maar het is de bedoeling om ze later boven te laten slapen als ze wat ouder zijn en meer verharen. Anders wordt dat lastig als we hier net gepoetst hebben.” Boven het café hebben ze nog een zolder dat ze de ‘coworking space’ noemen. Je kan er bijvoorbeeld werken en vergaderen. “Binnenkort starten we hierboven ook met workshops zoals yoga, ‘movie with kitties’, en zullen we een bijeenkomst houden met mensen die cosplay spelen – we zijn zelf grote anime fans.”

En of de kittens deugnieten zijn, ze zijn helemaal niet bang van de klanten en sommigen houden van een goeie portie aandacht. Dat wordt duidelijk als ik na mijn gesprek met Birgit in de zetel zit met een home made Ice Tea. Tegenover mij zit de moeder van Birgit en Arne aan een tafel. Ze heeft de kittens, toen ze nog piepjong waren, opgevoed bij haar thuis. “Ik heb toen mijn gordijnen weggehaald en mijn living aangepast aan die diertjes.” De kittens hebben ook allemaal een Japanse naam en als je de Instagrampagina van Kuro Neko mag geloven, hangen er binnenkort ook portretfoto’s van de katjes in het café. Ik zit in een grijze zetel en mijn schoot heeft succes. Drie kittens kruipen gewillig op mijn schoot om er een dutje te doen.

In een kattencafé maak je sneller een praatje met onbekenden. Zo praat ik met een oudere vrouw die naast me komt zitten. Ze vertelt over haar raskat en toont een foto. Wanneer de kitten Sakura voorzichtig tegen me aan kruipt kijkt Birgit verbaasd. “Zouden we de dierenarts misschien toch annuleren?” Arne twijfelt over de vraag van zijn zus. Hij wijst naar Sakura. “Ze trekt toch nog haar pootje weg”, zegt hij en hij verduidelijkt de situatie. “Ze lijkt al een paar dagen ziek, trekt zich terug en mankt een beetje.” Maar blijkbaar voelt het beestje zich gezond en veilig genoeg om tegen me aan te liggen. “Oké, laten we de dierenarts toch maar komen”, zegt Birgit. Naarmate de tijd verstrijkt, vult het café zich verder met kattenliefhebbers. Hier en daar krijg ik smeltende blikken van klanten die minder geluk hebben met kattenaandacht.

Kitten Toshiro pronkt op de zetelleuning. © Eva Coudyser

De beestjes liggen gelukzalig op mijn schoot te spinnen en niet veel later komt een groepje jongeren binnen. Er is geen plaats meer in het café. Arne passeert met een vol plateau en ik zeg hem dat ik wel plaats voor hen wil maken. “Nee, blijf maar hoor, wij willen geen klanten wegjagen omdat er andere mensen buiten wachten. Wil je nog iets drinken?” Ik bestel een warme chocolademelk. De kittens zijn hier echt wel de sterren van het café, gebrek aan aandacht en liefde zullen ze nooit kennen.

Goesting in een dosis energieke kittens, warme chocolademelk in een kattenmok en een praatje over katten? Dan is Kuro Neko the place to be, maar haast je. Want voor je het weet zijn ze geen kittens meer.

Het is abnormaal warm voor de tijd van het jaar. Brugge is zoals gewoonlijk zijn drukke, toeristische zelf en ik wandel naar een derde kattencafé. ‘Puss and Books’ bevindt zich in de Ezelstraat, op enkele minuten verwijderd van De Markt. In de smalle gang begroet Tine me, een jonge dertiger met een hartelijke glimlach. De liefde die zij voor haar job heeft, straalt ze spontaan uit. Ze vraagt me of ik al eerder in een kattencafé ben geweest en ik vertel haar over mijn bezoekjes aan Gent en Kortrijk. Met zo’n wel gekend West-Vlaams accent herhaalt ze de regels inclusief het handen reinigen. Daarna mag je naar binnen. Puss and Books is een ruime, langwerpige ruimte met een natuurlijke lichtinval door de grote ramen. Het interieur is net zo goed aangepast aan de katten als in Gent en Kortrijk. Achteraan, buiten, is er ook nog een ommuurde koer waar je kan zitten met vanboven een net zodat de katten niet weg kunnen. Hier zijn de katten ook ter adoptie, maar ze lijken socialer.

Tine in de keuken van Puss and Books. © EVA COUDYSER

In het rechterdeel van het café zitten een vijftal klanten. Een grijze kater ligt te spinnen op de schoot van een man. “Mo ie zit daar goed è?”, lacht Tine naar de klant. We gaan naar links aan een houten tafel zitten die voor de glazen muur van de keuken staat. Haar oudere collega geeft me de menukaart en ik bestel een latte macchiato. Tine introduceert me ondertussen aan de vier katten die er momenteel verblijven. “Da’s Jef. Julia ligt daar vanboven, Molleke ligt op de zetel en ik peis da Juleke buiten is.” “Ja, bij die mensen”, bevestigt haar collega en ze wijst naar het ander uiteinde van het café.

“De katten zijn hier toegankelijker dan in Gent”, merk ik op. “We hebben dat nog al gehoord. Maar Gent is wel bezig met moeilijk gesocialiseerde katten. Je kan daar niet verwachten dat ze heel sociaal zullen zijn. Maar ik moet zeggen dat wij veel chance hebben gehad met de katten tot nu toe. Want we hebben ook al katten gehad die boven bleven.” Ze wijst naar de houten trap tegenover ons. Dat gedeelte is privé. Als de katten het hier beu zijn gaan ze naar boven. “En da’s hun volste recht. De katten komen op de eerste plek è. Mensen moeten daar nog aan wennen.” Puss and Books verwacht van de mensen dat ze zich schikken naar de kat en niet omgekeerd. “Katten zijn hier niet voor entertainment!” En dat is onmiddellijk een opvallend verschil met Kortrijk.

Puss and Books is zeven maanden open. “We hebben het hier met z’n drieën opgericht. Indra, Aaike en ik. We werken samen met een tiental vrijwilligers. En Aaike en ik werken hier full-time. Als je een man hebt die veel werkt is dat geen probleem.” Tot halverwege augustus combineerden Aaike en Tine deze job met een andere job. Maar ze merkten dat er te veel tijd kroop in het kattencafé en zo besloten ze om zeven op zeven te werken in het café.

Het valt hier op dat er heel wat buitenlandse toeristen komen. Wat niet abnormaal is voor zo’n toeristische stad als Brugge. Volgens Tine zijn de helft van de bezoekers vooral Bruggelingen en de andere helft toeristen. “De toeristen die hier komen kennen het concept meestal beter dan de Bruggelingen. Want in Engeland en Nederland is een kattencafé de normaalste zaak ter wereld.”

Poes Jef ligt in zijn mandje in het boekenrek van Puss and Books. © EVA COUDYSER

De katten die hier verblijven komen meestal van verschillende opvangcentra. Ze staan in contact met elkaar en zo wordt er op de hoogte gehouden of er katten zijn die eventueel geadopteerd kunnen worden. “In eerste instantie zoeken we naar katten die sociaal zijn. Omdat we de stress van de katten zo laag mogelijk willen houden. Dus pikken we de katten uit waarvan we denken dat het goed zal gaan.” Bovenop een groot wit boekenrek ligt Julia, een kat die minder sociaal is. Ze kijkt waakzaam naar beneden. “Ah kijk, ons Juliaatje toont haar eens”, merkt Tine op, “het is de eerste keer dat ze beneden is sinds ze hier is.” Zo zie je maar, elke kat heeft haar eigen tempo.

“Katten zijn echt hip. Zolang de hype over katten niet in overdrive gaat is de groeiende aandacht voor katten positief.” Volgens Tine hebben we katten te lang gezien als het dier dat muizen vangt. “Dat is iets wat je hier in West-Vlaanderen wel nog eens kan horen.” De groeiende aandacht voor katten zorgt voor meer sterilisatie en castratie van katten. Want er lopen er nog te veel rond zonder thuis en er worden nog te veel kittens geboren. “De meeste mensen kiezen een kitten boven een volwassen kat, terwijl er heel wat katten in asiels blijven zonder thuis.” Kiezen voor een volwassen kat is beter dan je denkt. “Volwassen katten zijn juist interessanter omdat hun persoonlijkheid volgroeid is. Op die manier vind je sneller een kat die bij jou past. Als je een kitten neemt weet je nooit wat voor een karakter hij zal hebben,” zegt Tine tot slot.

De ideeën achter een kattencafé zijn meestal vernieuwend en goed voor de kat. Het is toegankelijker dan een asiel. In deze cafés zijn de beestjes niet opgesloten in een kooi, maar ze lopen vrij rond. Natuurlijk is dat maar één zijde van het kattencafé. Want het kan zoals in Kortrijk ook commercieel zonder dat er adoptie aan wordt gelinkt. Het aantal kattencafés in België is niet klein. Naast Gent, Brugge en Kortrijk vind je er ook in Brussel, Antwerpen, Zedelgem, Leuven, Namen en Luik. De cafés worden massaal bezocht door kattenwijven en kattenmannen die al dan niet op zoek zijn naar zo’n harig beestje. Als je een kattencafé wil bezoeken is er voor elk wat wils, want ze onderscheiden zich duidelijk van elkaar.