Brugge, een stad bekend voor zijn waterlopen, rondleidingen op paard en koets, maar ook voor zijn vele musea. Wij bezochten het museum Arentshuis waar de jonge kunstenares Tille Pepermans nieuwe tekeningen ontwierp voor de tentoonstelling ‘Mind The Artist’ in het kader van het kunstenfestival van Musea Brugge. Pepermans presenteert hier haar nieuwe expositie ‘ZW 20-21’.
We bezochten het charmante Brugge op een mooie herfstdag eind oktober. Na een stevige wandeling vanaf het station bereikten we eindelijk het prachtige herenhuis uit de 18e eeuw, gelegen langs de waterloop Dijver. Op het raam naast de grote witte deur hing een poster met de tekst: ‘Tickets verkrijgbaar bij de Museumshop’. We moesten dus oversteken naar de Museumshop en daar de tickets kopen. “Ah, neen hoor. Je mag die gewoon in het museum zelf kopen”, zei de vrouw achter de kassa. “Jaja, ik weet dat daar een poster hangt, maar je mag ze gewoon daar kopen”, voegde ze er nog geïrriteerd aan toe. Klaar en duidelijk dus. Gelukkig zijn we hier vandaag niet om punten te geven op sfeer en gezelligheid, wel op de tekenkunsten van Tille Pepermans.
Een mensenmassa en een lege wereld
Toen we de deuren van het Arentshuis openden, werden we onthaald door een niet zo enthousiaste bewaker die verstopt zat achter een corona-proof plexiglas. Hij vroeg ons om onze jas en rugzak bij hem achter te laten en wees toen naar een iPad die op een display stond. Daar kregen we een kort filmpje met wat uitleg van Tille Pepermans te zien.
Voor deze voorstelling liet Pepermans haar nieuwe reeks tekeningen inscannen en projecteert deze op wanden in het museum. In deze tekeningen verwerkt ze actuele thema’s zoals sociaal isolement en social distancing. De kunstenares deelt het Arentshuis op in twee aparte werelden. Eerst neemt ze de bezoeker mee in dichtbevolkte mensenmassa’s afkomstig uit het heden en verleden. In de tweede zaal verdwijnt de mens uit het beeld. Enkel de bezoeker blijft over in een lege wereld. Hier zien we verlaten plekken, composities uit de natuur, architectuur en stedenbouw. Zo laat Tille Pepermans de bezoeker haar werk langzaam ervaren en laat ze hen nadenken over onze wereld.
“Bijna mooier dan de Mona Lisa”
Terwijl we naar de eerste zaal stapten, kraakte de houten vloer onder onze voeten. Je zou denken: “Charmant in zo een oud herenhuis”, maar ik voel me er eerder wat ongemakkelijk bij. Zoveel ‘lawaai’ maken in een museum. Ook al zijn mijn compagnon Mélanie en ik de enige aanwezigen in de zaal, toch hadden we de neiging om stil te zijn en te fluisteren.
In de zaal zien we Tilles eerste deel van de werken. Het deel met de dichtbevolkte mensenmassa’s. Twee muren staan tegenover elkaar opgesteld met in het midden een bankje. Een beamer projecteert de werken op een grote witte muur. We nemen meteen plaats en beginnen met kijken. Ja gewoon kijken. Dat kijken kunnen we eigenlijk urenlang doen. Er zijn zodanig veel details dat telkens je de tekening bekijkt, je iets nieuws ziet. Mélanie en ik zitten toch wel zeker tien minuten te kijken naar de eerste tekening. Elk om beurt duiden we dingen aan die ons opvallen. We zien taferelen uit de middeleeuwen, maar ook uit de 21ste eeuw. De woorden “dit is bijna mooier dan de Mona Lisa” vallen zelfs. Naar ons gevoel kunnen we er eeuwen naar kijken.
Vernieuwend, ongezien, wazig
We zijn wel wat verward over hoe de tekening gemaakt is. Het lijken allemaal aparte tekeningen die Tille speciaal voor deze voorstelling heeft samengevoegd. Maar als je beter kijkt, lijkt het alsof het wél één tekening is. Of neen het lijken aparte tekeningen die ze samen heeft gevoegd door kleine extra dingen erbij te tekenen. Of neen, is het toch één tekening? We zijn er nog steeds niet over uit hoe ze dit gedaan heeft.
Wat ons ook opvalt, is de beamer: vernieuwend en ongezien, vinden wij. Maar ook een beetje jammer dat je de rauwe kunst niet kan zien. Daarmee bedoel ik de potloodlijnen en plekjes waar dingen weggegomd zijn, waar Pepermans haar bloed, zweet en tranen heeft ingestoken. Dat lijkt nu een beetje verwaterd door een zielige projectie op een witte muur. De kwaliteit van de beamer liet ook een beetje van zich afweten merkten we na een tijd. Aan de onderkant werd de tekening, jammer genoeg, een beetje wazig.
Stof tot nadenken
In de tweede kamer stappen we in de door Tille gecreëerde lege wereld. En inderdaad, de overgang van de mensenmassa naar een lege wereld is heel groot. Opnieuw keken we minutenlang naar de tekeningen, wezen we aan wat ons opviel, discussieerden we opnieuw over hoe ze die tekening nu eigenlijk gemaakt heeft,… Langzaamaan werd het een routine. We herkenden deze keer ook dingen in haar tekening. Zo meende ik de Gentse Boekentoren te herkennen, Mélanie herkende de Brandenburger Tor die in Berlijn staat, en zo kan ik toch wel nog een tijdje doorgaan. Maar kort gezegd, Pepermans inspireerde zich duidelijk op Brugge en Gent maar ook op Rome, Parijs, Berlijn, Griekenland,..
Na ongeveer een drie kwartiertjes verlieten we het Arentshuis. We bedankten de chagrijnige bewaker nog even en zetten onze dag in Brugge verder. We praatten daarna nog de hele dag verder over wat we gezien hadden. We herbekeken de foto’s die we namen, en wederom ontdekten we nog meer zaken die we voordien niet gezien hadden. Ik dacht na over de lege wereld en ook over de volksmassa, en hoe ik mij voelde toen ik naar die verschillende werelden keek. Dus het doel van Tille Pepermans, ons laten nadenken over de wereld, is toch geslaagd.
Het bezoeken waard?
Een indrukwekkende voorstelling van een bijzonder jonge (28 jaar!) artieste. Pepermans toont ons haar mooiste werken op een vernieuwende maar ietwat wazige manier. Kunst waar je uren naar kan blijven kijken, en bijna mooier is dan het merendeel van de werken in het Louvre. Toch bleven we wat op onze honger zitten. Het filmpje aan het begin gaf ons hoge verwachtingen: een overweldigende tentoonstelling waarin we een benauwd en dan eenzaam gevoel zouden krijgen. Door de slechts vier tekeningen werden deze verwachtingen niet echt ingevuld. Maar toch zette het ons aan het denken, en dat is hetgene wat kunst écht zou moeten doen. ‘ZW 20-21’ is zeker een bezoekje waard tijdens je volgende uitstap naar Brugge. Ook de niet-kunstkenner geniet hiervan.
De auteur
