Hoe bereidt het onderwijs ons voor op de soft skills die begeerd worden op de arbeidsmarkt? Soft skills zijn vaardigheden zoals creativiteit, kritisch denken, emotionele intelligentie, samenwerken, onderhandelen en probleemoplossend denken. Het zijn vaardigheden waaraan in de 21ste eeuw steeds meer belang gehecht zal worden. We bevinden ons in een digitale revolutie, een proces waar artificiële intelligentie langzaamaan de overhand neemt. De mens zal zich moeten onderscheiden aan de hand van vaardigheden die niet aanwezig zijn in de wereld van de robotica. Hoe pakt de samenleving deze verandering aan?
— door Femke Doom, Elke Vandoorne, Frederik Van Vooren en Oona Versavel
Koen Timmers, finalist Global Teacher Prize 2018 © Koen Timmers
Vincent Vandenameele Algemeen Directeur Vormingsfonds voor Uitzendkrachten (VFU) – © Femke Doom
Pieter Schippers – Adjunct-directeur Don Bosco Hoboken – © Frederik Van Vooren
Xander Steenbrugge, head of research bij het Gentse consultantybedrijf ML6 © Medialaan
“Papegaaienwerk is passé”
Expert in artificiële intelligentie Xander Steenbrugge: “Soft skills onderscheiden werknemers van robots”
“De belangrijkste vaardigheid vandaag is efficiënt en snel nieuwe dingen kunnen toepassen. Reproductie en als een papegaai dingen vanbuiten leren heeft geen zin meer. We hebben al een digitaal brein dat alles weet: het internet. Leerlingen moeten efficiënt dingen kunnen opzoeken. Zo werkt het volgens mij ook met soft skills. Je kan ze niet vanbuiten leren, maar door te oefenen kan je er vlot in worden”, zegt Xander Steenbrugge. Hij is head of research bij ML6, een consultancybedrijf gespecialiseerd in artificiële intelligentie.
Wat zijn soft skills voor u?
“Voor mij gaan soft skills over menselijke interactie. Zaken als empathie en intuïtie zijn goede voorbeelden. Dat zijn kwaliteiten die minder ontwikkeld zijn in de wereld van de robotica.”
Zullen mensen zich kunnen onderscheiden van robots aan de hand van hun soft skills?
“Dat denk ik wel. Voor de automatisering van veel jobs (radioloog, vrachtwagenchauffeur, tolk, …) heb je helemaal geen fysieke robot nodig, een slim softwaresysteem dat draait op een normale laptop is voldoende. Die systemen draaien op algoritmes en algoritmes worden ook maar bepaald door de data die de mensen programmeren. Dat lukt niet met soft skills. In digitale processen kan je veel doen met artificiële intelligentie, maar in de fysieke wereld wordt dat gecompliceerder.”
Welke rol zal artificiële intelligentie spelen in de arbeidsmarkt van de 21ste eeuw?
“Heel wat jobs zullen verdwijnen, maar er zullen ook nieuwe jobs ontstaan. Die verschuiving op de arbeidsmarkt kunnen we nog niet helemaal voorspellen. Het grootste probleem is de snelheid van de digitale revolutie. De industriële revolutie heeft ook gezorgd voor een verschuiving in werkgelegenheid, maar dat proces nam twee generaties in beslag. De transitie gebeurt nu veel sneller. Daardoor hebben mensen minder tijd om nieuwe vaardigheden aan te leren.”
Welke jobs zullen blijven bestaan en welke zullen verdwijnen?
“Het beroep van radioloog zal volgens mij binnenkort niet meer bestaan. Zelflerende computers kunnen nu al even succesvol als mensen controleren op kankercellen bij CT-scans. Het zijn niet noodzakelijk laaggeschoolde jobs die zullen verdwijnen. De jobs die zeker niet geautomatiseerd zullen worden -toch niet in een eerste fase- zijn die waar menselijke interactie centraal staat, zoals een zorgverstrekker in een rusthuis.”
Hoe kunnen we ons onderwijs voorbereiden op die golf van artificiële intelligentie?
“Het onderwijs is een logge instantie, aangestuurd door de overheid. Aanpassingen doorvoeren in het curriculum van de leerlingen is een traag proces. Maar wetenschap en technologie staan niet stil. Scholen moeten beseffen dat ze niet permanent op de hoogte kunnen zijn van alle nieuwigheden. Ik vind dat een groot deel van de leerstof verplaatst moet worden naar de digitale wereld. Denk bijvoorbeeld aan online cursussen. Leerlingen moeten een deel van hun kennis via het internet opdoen.”
Artificiële intelligentie zal veel werkgelegenheid creëren in de technologische sector. Wat met de mensen die niet in die sector willen werken?
“De snelle digitale revolutie zal zorgen voor zware socio-economische veranderingen. We merken nu al dat de kloof tussen rijk en arm groter wordt. Op politiek vlak zal hierover nagedacht moeten worden. Dat wordt de grootste uitdaging, de arbeidsmarkt hervormen en daar politieke consequenties aan verbinden. Rusthuismedewerker is momenteel een vrij ondankbare job en die mensen worden weinig betaald. Ik hoop dat de automatisering van andere jobs ervoor zal zorgen dat er meer geld in de samenleving vrijkomt voor de soft-skilljobs.”
Reportage
In onderstaande reportage gaan we dieper in op de rol dat het onderwijs, de werkgever en de jongeren spelen in de digitale revolutie. Er wordt onderzocht wat de rol van soft skills in de toekomst zal zijn en wat vandaag de dag ondernomen wordt om soft skills verder te ontwikkelen.
Hoewel soft skills de toekomst van de arbeidsmarkt zullen bepalen, heerst er toch een mismatch tussen de vaardigheden die jongeren denken te hebben en de soft skills die werknemers zoeken. Eerste stappen zijn reeds gezet naar het dichten van die kloof. Maar hoe zal het verder verlopen? We laten verschillende experts, leerlingen en leerkrachten aan het woord.
De auteur
De auteur
De auteur
De auteur
