Door het onoverwinnelijke algoritme van Facebook en Google, zien nieuwsbedrijven het aantal doorkliks naar hun website steeds verder dalen. Nieuwswebsites zien zich daarom genoodzaakt om het databeestje ook bij hen het roer te laten overnemen. Door het nieuwsaanbod beter af te stemmen op de persoonlijke voorkeuren van de lezer, willen mediabedrijven meer kliks en dus ook meer opbrengsten genereren. Maar krijgt het algoritme daardoor niet te veel macht in handen en betekent dat een bedreiging voor het nieuws?
Wie deze week het nieuws heeft gevolgd, weet dat André Hazes naast Monique nog een andere vrouw ten huwelijk heeft gevraagd, dat Kanye West op vierdaagse is in Antwerpen en dat er van de woning van Frank en Simonne uit Thuis enkel nog asresten overblijven.
Dat is tenminste wat volgens Facebook en Google tot het nieuws behoort. Uit een recent onderzoek van Apestaartjaren is gebleken dat maar liefst 54 procent van de jongeren dagelijks nieuwsartikels leest die gedeeld zijn op sociale media. Dat wil zeggen dat voor de jongste nieuwslezers sociale media de voornaamste nieuwsbron zijn. Facebook is daarbij de grootste nieuwsleverancier.
“54 procent van de jongeren leest dagelijks nieuwsartikelen die gedeeld zijn op sociale media”
Apestaartjaren
Vijfde Macht
Waar die jongeren zich vaak niet bewust van zijn, is dat het nieuws dat op hun Facebookfeed verschijnt, vooraf gefilterd is door een vernuftig algoritme. Nieuwswaarde is voor dat algoritme niet van belang. Het enige doel is om de mediagebruikers vast te houden en om hen regelmatig te laten terugkeren. Dat algoritme bepaalt welke nieuwsartikelen jij te zien krijgt, op basis van het aantal likes, comments en shares een post krijgt, maar ook op basis van je eerdere zoekopdrachten en jouw persoonlijke interesses binnen het medium.
Vroeger besliste de lezer zelf welk nieuws hij wilde lezen en bepaalde de journalist de inhoud van dat nieuws. Vandaag bepaalt het algoritme welke artikels we lezen en wat daarvan de inhoud is. “Het is niet langer de klassieke vierde macht die beslist wat de surfer leest. Een vijfde macht in de vorm van algoritmen van Facebook en Google heeft die macht overgenomen”, zegt Rob Heyman van het Vlaams Kenniscentrum voor Data en Maatschappij, in een artikel van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ).
Filterbubbel
Het algoritme van Facebook, maar ook van onder andere Twitter en Google, zorgt ervoor dat je in een filterbubbel terechtkomt. Binnen die bubbel krijg je enkel nog berichten te zien waarvan het algoritme heeft beslist dat ze jou aanbelangen. Je wordt alleen nog maar geconfronteerd met nieuwsberichten die aansluiten bij jouw meningen en wereldbeeld, terwijl andere perspectieven onbestaand lijken. We zien alleen nog maar ons eigen gelijk bevestigd. Het algoritme van Facebook en Google is zo sterk geworden, dat nieuwsredacties op zoek moeten naar nieuwe manieren om nieuwslezers naar hun website te lokken.
“Lezers klikken vaker door en lezen meer artikels dan voorheen”
Frederik Leirs, hoofd personalisatieproject Mediahuis
Mission impossible
Het algoritme van Facebook of Google omzeilen, het lijkt wel een mission impossible voor nieuwsredacties. Er zijn al allerhande middelen ingezet om via sociale media alsnog het gros van de websitebezoekers binnen te halen. Bijvoorbeeld door middel van clickbait of door het expliciet vragen van reacties onder een post: “tag een waaghals met wie jij deze achtbaan wil uittesten”. Maar mensen worden dat gewoon. Het zijn kortetermijnoplossingen die niet volstaan om het probleem aan te pakken.
Nieuwsredacties moeten zoeken naar oplossingen op lange termijn, waardoor ze niet meer afhankelijk hoeven zijn van Facebook of Google om lezers aan te trekken. Daarom willen nu ook nieuwsredacties hun berichtgeving afstemmen op interesses en de persoonlijke voorkeuren van hun lezers. Door nieuwspersonalisatie komen meer onderwerpen onder de aandacht, klikken lezers vaker door en lezen ze meer.
Gepersonaliseerde nieuwsbrieven
Een voorbeeld van een nieuwsmedium dat aan nieuwspersonalisatie doet, is De Morgen. Deze krant werkt met gepersonaliseerde nieuwsbrieven. Je kan er zelf instellen of je mails wil ontvangen met politiek nieuws of liever met opiniestukken. Je kan kiezen voor een ochtend- een middag- of een avondupdate en wie wil kan daarbovenop nog een update over het coronavirus krijgen. Je bepaalt dus zelf waarover je geïnformeerd wil worden, maar ook waarover je niet geïnformeerd wil worden.
In Nederland is Mediahuis, de uitgever van onder meer De Telegraaf, ook voorstander van gepersonaliseerde nieuwsbrieven. Zij doen het door middel van ‘collaborative filtering’, waarbij ze het algoritme van de nieuwswebsite volledig zijn werk laten doen. Daarbij wordt gekeken naar de anonieme zoekgeschiedenis van de lezer en vervolgens worden vergelijkbare lezersprofielen gezocht, met als resultaat een nieuwsbrief, volledig op maat van de lezer.
Volgens Frederik Leirs, het hoofd van het personalisatieproject binnen Mediahuis, brengt het aanzienlijke voordelen met zich mee. Omdat ze nu meer artikelen in de nieuwsbrieven kunnen verwerken, kunnen ze bepaalde artikels ook meer promoten. Dat zorgt dus voor meer inkomsten voor het bedrijf. Omdat er meer onderwerpen onder de aandacht komen, klikken lezers nu ook vaker door en lezen ze dus meer artikels dan voorheen.
“Door nieuws op maat te leveren, dreig je coconvorming te bevorderen”
Pol Deltour, nationaal secretaris VVJ
Naast gepersonaliseerde nieuwsbrieven, zijn er ook andere manieren om aan personalisatie te doen. Zo heeft NOS in Nederland een ‘dit heb je gemist’-blok, waarin je al het nieuws kan vinden dat je nog niet gelezen hebt bij een vorig bezoek aan de website. Ook Het Laatste Nieuws doet aan nieuwspersonalisatie. Zo kan je in de HLN-app zelf bepalen voor welke nieuwsitems je een pushmelding ontvangt.
Ethisch verantwoord
Personaliseren in de media is geen nieuw fenomeen. Niet alleen sociale media proberen hun feeds zo veel mogelijk op jouw persoonlijke voorkeur af te stemmen, streamingsbedrijven zoals Netflix en Spotify doen dat ook. Zo kan je op Spotify de ‘Discover Weekly’-lijst raadplegen, voor nieuwe muziek die aansluit bij de muziekgenres die jij het vaakst beluistert. Heb je op Netflix naar een thriller gekeken, dan is de kans groot dat er op je homepage al een nieuwe thriller voor je klaarstaat. Nu men ook nieuws wil aanbieden op basis van jouw persoonlijke interesses, rijst de vraag of dat wel ethisch verantwoord is.
Nieuws kan je niet zomaar vergelijken met een Netflixserie, een post op sociale media of een afspeellijst op Spotify. Nieuws heeft een maatschappelijke functie, het draagt onder andere bij aan de vorming van je wereldbeeld. Wanneer we personalisatie toepassen op het nieuws, zullen we nog maar heel eenzijdig nieuws te zien krijgen. Dat vreest ook Pol Deltour[1], voorzitter van de VVJ tijdens een zitting in het Vlaams Parlement. “De keuze van de personalisatie van nieuws is geen goede tendens. In het licht van inspraak en democratie moeten burgers een zo breed en volledig mogelijke kijk op de wereld krijgen. Door nieuws op maat te leveren, dreig je de verdere coconvorming te bevorderen.”
Eenzijdig, gepersonaliseerd nieuws aanbieden, kan ook een invloed hebben op onze politieke voorkeur. Door een nieuwsaanbod dat aan onze voorkeur voldoet, bestaat de kans dat het politiek nieuws dat je te lezen krijgt, alleen maar aan jouw politieke kleur beantwoordt. Zo werk je polarisatie in de hand, wat op lange termijn in een bedreiging voor de democratie kan resulteren.
“Gepersonaliseerd nieuws aanbieden naast een aanbod dat de redactie zelf bepaalt, is een beter alternatief”
Omgekeerde personalisatie
Nieuwspersonalisatie is dus een handige tool om lezers naar je nieuwswebsite te lokken en om hen regelmatig te laten terugkeren, maar het algemene nieuws mag daardoor niet in het gedrang komen. Gepersonaliseerd nieuws aanbieden naast een aanbod dat de redactie zelf bepaalt, is hierbij dus een beter alternatief.
De VRT testte onlangs uit hoe ze personalisatie kon toepassen op haar nieuwswebsite met het pilootproject ‘VRT MyNWS’. Door middel van personalisatietechnologieën kregen lezers artikels aangeboden die aansluiten bij hun persoonlijke voorkeuren. Maar opvallend bij daarbij is dat die technologieën ook omgekeerd werden toegepast, om lezers te verrassen. Daarbij krijg je artikels te zien die ingaan tegen de zogenaamde ‘filterbubbel’. Zo doet VRT NWS aan omgekeerde personalisatie, waardoor het nieuwsaanbod niet langer eenzijdig is, maar aangevuld met informatie die je blik verruimt en die mee bijdraagt aan de vorming van je wereldbeeld.
De grote uitdaging voor nieuwsredacties is dat ze zich niet in de val mogen laten lokken door het algoritme. Journalisten moeten creatief zijn als ze lezers naar hun websites willen aantrekken en moeten afstappen van kortetermijnoplossingen zoals clickbait. Er zijn genoeg mogelijkheden om het algoritme te omzeilen. Nieuwspersonalisatie is daarbij een geschikt alternatief. Daarbij is het nog altijd de taak van de journalist om zijn maatschappelijke rol te blijven opeisen. Gepersonaliseerd nieuws moet te allen tijde worden aangevuld met een door de redactie bepaald aanbod, los van persoonlijke interesses.
De auteur
