Op het strand met een bierbuikje, not done?

| Dit artikel past in een opdracht voor studenten uit het derde jaar met als onderwerp bachelorproef.

Het mannelijk schoonheidsideaal onder de loep

Niet te dik, niet te mager, niet te gespierd, niet te dit, niet te dat… zijn dat de eisen waar mannen aan moeten voldoen? De media besteden veel aandacht aan hoe de perfecte vrouw er moet uitzien. Dat vrouwen het moeilijk hebben om te voldoen aan dit ideaalbeeld wordt vaak in de kijker gezet, maar hoe zit het met de mannen? Worstelen zij ook met de druk om te voldoen aan een schoonheidsideaal? Is er wel een mannelijk schoonheidsideaal?

Vrouwen fantaseren, net als mannen, soms over het uiterlijk van hun ideale man. Deze vrouwen weten wat ze willen:

[soundcloud url=”https://api.soundcloud.com/tracks/327104719?secret_token=s-R9OA6″ params=”auto_play=false&hide_related=false&show_comments=true&show_user=true&show_reposts=false&visual=true” width=”100%” height=”150″ iframe=”true” /]

Op het fotomedium Instagram regent het als het ware foto’s van afgetrainde mannen. Gespierde macho’s tonen wat ze in hun mars hebben en zitten daarbij niet verlegen om hashtags als beastmode, bodybuilding, fitnessaddict, legday en gymrat te gebruiken. Een korte blik op Instagram toont dat er anno 2017 heel wat tijd wordt doorgebracht in fitnesscentra.


Steeds meer mannen naar de fitness




0
Belgen doen aan fitness


 

Een aantal van de cijfers in kaart:




Fitness is de laatste jaren booming business. In de jaren tachtig trok bijna niemand naar de gym, maar in 2016 spreekt de sport een zeer breed publiek aan. Uit cijfers van het Fitness Markt & Trendrapport 2014 – 2016 – 2018 van Jan Middelkamp en Peter Wolfhagen blijkt dat Europa de grootste fitnessmarkt ter wereld heeft, met Groot-Brittannië als koploper. Clubs blijven ook steeds langer open, met centra waar ook ‘s nachts gesport kan worden. Belangrijk om aan te tonen dat de sector blijft groeien is het feit dat 46,9 procent van de fitnessclubs nog geen tien jaar bestaat. In 2016 kende het ledenbestand in 62,2 procent van de clubs een stijging.

Behoorlijk overweldigende cijfers, die insinueren dat veel mannen belang hechten aan een mooi lichaam. Alhoewel er op dit moment meer vrouwen dan mannen naar de gym gaan, verwachten de auteurs van het boek dat het aantal mannen en vrouwen dat aan fitness doet in 2018 gelijk zal lopen. Vooral gewichtheffen en korte intervaltrainingen, waarbij gefocust wordt op korte maar intensieve oefeningen met daarna een periode van rust, zijn populair. Bij korte intervaltrainingen (High Intensity Interval Training) wordt het bloedcirculatiesysteem getraind. Sporters gebruiken steeds meer wearable technology. Dit zijn ademhaling-en hartslagmeters die je op je lichaam kan bevestigen. Een laatste opvallende vaststelling is dat er dubbel zoveel hoogopgeleiden naar de fitnessclub gaan dan laagopgeleiden.

“Geen gym op reis? Dan ga ik niet mee”

Donald Flamme is personal trainer bij Corpus Fitness in Lokeren en traint al jaren intensief. Hij helpt anderen om op een verantwoorde manier aan krachttraining te doen. Flamme studeerde sportwetenschappen in de Verenigde Staten. “In Miami kom je niet buiten zonder sixpack.”


Aantrekkelijke buitenbeentjes


Trendwatcher Ellen Anthoni benadrukt dat fitheid nu meer een soort statussymbool is, waar het niet per se om uiterlijke schoonheid gaat: “Er wordt meer aandacht besteed aan het ambitieuze aspect van fitness: je bent een ondernemend en veeleisend iemand, je werkt aan je gezondheid en bent een doorzetter. Dat trekt mensen aan.”

Volgens Anthoni heeft het schoonheidsideaal de laatste jaren een opvallende evolutie meegemaakt: “In tegenstelling tot in de jaren ‘90, waar schoonheid vaak heel abstract was, is er nu sprake van een minder algemeen aanvaard schoonheidsideaal. Op de catwalk zie je meer en meer modellen waar ‘iets aan scheelt’. Denk maar aan Shaun Ross, een albino die onder andere al de cover van Vogue sierde. Ook mensen met huidziektes of een handicap kunnen tegenwoordig model worden.”

Albinomodel Shaun Ross


Het mannelijk schoonheidsideaal door de jaren heen

Benieuwd naar hoe de ideale man er anno 1920 of 1940 uitzag? Klik dan snel door!


Strak in het pak


Schoonheidsverkiezingen zijn misschien wel de ideale plek om na te gaan hoe het zit met het mannelijk schoonheidsideaal. Zijn die uitzonderingen waar Anthoni van spreekt wel degelijk vertegenwoordigd op de catwalk? Lopen er tijdens het defilé misters met een bierbuikje en een zichtbare handicap rond of heeft elke deelnemer een perfect functionerend lichaam en een wasbordje?

Ken Van Acker


De finale van Mister Belgian Style in het Aldhem Hotel in Grobbendonk toont dat niet alleen meisjes op een podium willen schitteren met een mooi lintje en een kroon. Ook sommige mannen houden van de glitter-glamourwereld. Op 4 maart maakten negen kandidaten zich op om de titel van de nieuwe Mister Belgian Style in de wacht te slepen. Hij mag de organisatie het komende jaar vertegenwoordigen.


Strakke, witte hemden, mooi gekamde en getoupeerde haren: elke kandidaat zorgt ervoor dat hij tot in de puntjes verzorgd is. Tijdens de ruim vier uur durende show moeten de kandidaten de jury overtuigen dat zij de ideale Mister Belgian Style 2017 zijn. Daar hoort een grote portie ontblote mannenlijven bij. “Iemand met een klein buikje kan een misterverkiezing niet winnen”, volgens Lyron Martina, organisator van de Nederlandse Mister Style verkiezing. Toch beweert hij dat uiterlijk niet ‘het’ criterium is waarop kandidaten worden beoordeeld (de combinatie beauty én brains werkt nog altijd het best), al insinueert het boxershort defilé dat een mooi lichaam wel degelijk belangrijk is. “Het is logisch dat we zo’n defilé houden: bij een missverkiezing gebeurt net hetzelfde, maar dan in badpak. Dankzij die ronde kunnen we kijken naar de proportie van hun lichaam, of ze wel goed verzorgd zijn. Een mister moet een sportief, gespierd lichaam hebben. Een ‘smooth look’ is ook erg belangrijk, met een makkelijk handelbaar kapsel, niet te ingewikkeld of excentriek.” Redelijk wat uiterlijke kenmerken waaraan een kandidaat moet voldoen dus. Toch zou de wedstrijd niet puur om het uiterlijk draaien.


Een ‘smooth’ look is belangrijkLyron Martina, organisator Mister Belgian Style
Voor mij is iedereen mooi op zijn eigen manierKen Van Acker, deelnemer Mister Belgian Style

VLNR: Robby Voets, Robbe Steenssens en Andreas Bogaerts

“Je uiterlijk is je facade, hetgeen je presenteert aan de buitenwereld. Daarom zie ik er graag goed uit”, zegt deelnemer Ken Van Acker. “Natuurlijk is schoonheid niet het enige dat telt in het leven. We moeten stoppen met mensen op te delen aan de hand van criteria als ‘mooi’ en ‘lelijk’. Dat is gewoon tijdverspilling. Schoonheid is een totaalpakket. Schoonheidsverkiezingen zijn er om te beslissen wie ‘de mooiste’ is, maar voor mij is iedereen mooi op zijn eigen manier.”

Van Acker werkt deeltijds als personal trainer: “Ik hecht dus veel belang aan een mooi lichaam, maar ook aan een gezonde geest en een goede dosis motivatie. Fitnesscentra worden soms overspoeld door mannen, maar velen onder hen hebben een gebrek aan motivatie. Daar wil ik hen bij helpen. Vanaf april begin ik voltijds te werken als personal trainer, om sportievelingen die streven naar een gezonder lichaam zoveel mogelijk te ondersteunen en blijvend te motiveren.”

Het is Robbe Steenssens, de ex-Belgisch kampioen in turnen, die de titel in de wacht sleept. De jury is het meest gecharmeerd door de Venetiaans blonde bles van deze jongeman. Een paar dagen na de verkiezing besloot Robbe Steenssens om zijn taken als Mister Belgian Style op te geven. Robby Voets zal zijn taken overnemen. Hij zal het komende jaar de organisatie vertegenwoordigen en zal zijn kunnen nog eens herhalen op de internationale verkiezing.


Perfectionistisch tot in het extreme


Gaan mannen sneller twijfelen aan hun uiterlijk als ze geconfronteerd worden met het beeld van de ideale man op schoonheidswedstrijden, op sociale media of in de media? Iedereen kent de graatmagere meisjes uit Amerikaanse films die na herhaaldelijke confrontaties met perfecte billboard-modellen besluiten om na hun maaltijden een vinger in de keel te steken, maar wat voor effect hebben zo’n beelden op mannen en hun onzekerheden? In elk geval blijkt uit onderzoek dat ook mannen geconfronteerd worden met eetstoornissen.


Zes procent van de Belgische mannen vertoont signalen van een eetstoornisEls Verheyen




Een eetstoornis bij mannen uit zich sneller in extreem sportgedragEls Verheyen

Door een gebrek aan onderzoek zijn er weinig precieze cijfers te vinden over eetstoornissen bij Vlaamse mannen. Eetexpert.be, het kenniscentrum voor eet-en gewichtsproblemen, verzamelt informatie uit verschillende studies waardoor we toch een goed beeld krijgen over het probleem bij mannen.

Uit een screeningtest in de nationale gezondheidsenquête van 2013 blijkt dat 10% van de Belgische vrouwen en 6% van de mannen signalen van een eetstoornis vertoont. Het verschil is dus kleiner dan je zou denken. Els Verheyen, voorzitter van de vereniging Anorexia Nervosa – Boulimia Nervosa (ANBN), verklaart waarom vrouwen gevoeliger zijn voor eetstoornissen: “Bepaalde persoonlijkheidskenmerken zoals faalangst en perfectionisme komen vaker voor bij vrouwen. Er is ook een sociaal aspect: vrouwen worden sneller aangesproken over hun uiterlijk. Bij mannen zijn er dan weer andere verwachtingen, zoals een gespierd en sterk lichaam.” Denk maar aan de gladde, gespierde patsers die je overal op Instagram kunt vinden.

Volgens Verheyen is er ook een tweede verklaring voor het verschil in eetstoornissen bij mannen en vrouwen: “Er heerst een groter taboe op eetstoornissen bij mannen. Ze schamen zich, omdat het vaak beschreven wordt als een vrouwenziekte. Hierdoor gaan mannen veel later hulp zoeken, terwijl je er bij een eetstoornis liefst zo snel mogelijk bij bent.”

Mannen ontwikkelen wellicht om dezelfde redenen als vrouwen een eetstoornis. Risicofactoren zijn bijvoorbeeld depressie, negatieve ervaringen met overgewicht of de uitoefening van een beroep waarbij uiterlijk belangrijk is. Verheyen: “De aanleiding komt vaak van buitenaf, maar de basis ligt aan de persoon zelf. Zelfzekere mensen lopen geen risico op een eetstoornis. De media zijn zeker ook een invloedsfactor, maar we merken dat die vooral een rol spelen bij jongeren. Jongens spiegelen zich aan andere rolmodellen dan meisjes, bijvoorbeeld atleten of zangers. Bij mannen gaat een eetstoornis zich sneller uiten in overdreven sportgedrag dan in het overslaan van maaltijden, zoals bij meisjes het geval is.”

Ervaringsdeskundige Wolf Bogaert heeft zelf een eetstoornis gehad en geeft advies aan lotgenoten bij ANBN. “Ook competitiesport is een risicofactor voor een eetstoornis. In de bodybuildingwereld zijn er veel mensen met een eetstoornis, omdat er extreem gelijnd wordt. Er wordt gestreefd naar een zo laag mogelijk vetpercentage. Dat proces alleen al kan een eetstoornis veroorzaken.”

Er zijn mannen met stoornissen zoals Bigorexia of Body Dysmorphic Disorder. Verheyen:“Bigorexia is een stoornis waarbij je heel ontevreden bent over je eigen lichaam en een vertekend beeld van jezelf ziet. Die mannen streven naar een gespierd lichaam en nemen hiervoor extreme maatregelen. Andere levensdomeinen gaan hieronder lijden en soms grijpen ze naar middelen zoals anabole steroïden. Ook dat kan heel gevaarlijk zijn.”






Competitiesport is een risicofactor voor een eetstoornis Wolf Bogaert


Sporten tot je verdwijnt


Praten over een eetstoornis is niet eenvoudig. Zeker niet als man, omdat er toch wel een stigma heerst over het probleem. James en Sam vertellen open over hun leven met een eetstoornis:

James De Sloover (40) lijdt al sinds zijn zeventiende aan een eetstoornis. Hij vond zichzelf onaantrekkelijk en begon te lijnen. “Ik streef naar nul procent vet. Drie jaar geleden is het echt fout gelopen. Op Kerstmis werd ik binnengebracht op de spoedafdeling. Ik had al 22 dagen lang niet gegeten…”

James De Sloover

“Ik heb mezelf altijd erg lelijk gevonden. Daar was niet echt een aanleiding voor. Ik ben nooit gepest of uitgelachen, maar toch was en ben ik altijd diep ontevreden als ik in de spiegel kijk. Ik vergelijk mezelf niet met anderen of met mediafiguren, mijn ziekte zit gewoon in mijn hoofd. Ik vond mezelf te dik, maar was het niet. Toen begon ik met sporten en afvallen. Uiteindelijk sportte ik zo’n vier à vijf uur per dag, terwijl ik niets at. Ik overleefde op een cola en een Red Bull, om niet flauw te vallen tijdens het lopen.”

James lijdt aan Anorexia Athletica, een minder bekende variant van de bekende eetstoornissen Anorexia en Boulimia Nervosa. De eetstoornis is nog niet officieel erkend, maar krijgt wel steeds meer aandacht in de media. Normaal is sporten gezond, maar niet als het dwangmatig wordt. Mensen met Anorexia Athletica brengen uren door in de gym en eten amper iets. Daarnaast gaat het ook hun dagelijkse leven belemmeren.

Smoesjes

“De ziekte heeft een grote invloed op mijn leven. Uit eten gaan met vrienden is geen optie in een slechte periode. Dan verzin je smoesjes: “Ik heb al gegeten, ik voel me niet zo lekker…”. Door mijn ziekte kan ik ook niet altijd een goede papa zijn voor mijn twee kinderen. Ze weten dat ik ziek ben, maar niet dat ik een eetstoornis heb. Ik heb routine nodig. Ik moet op vaste tijdstippen eten en word gecontroleerd door mijn ouders. Ook mag er in mijn omgeving geen spiegel of weegschaal te vinden zijn.”

Valkuil

“Ik haal geen voldoening uit mijn sportprestaties. Ik kan een marathon lopen, maar doe het enkel om gewicht te verliezen. In een slechte periode is het streven naar nul procent vet het enige dat belangrijk is in mijn leven. Enkele jaren geleden zat ik dicht bij mijn doel, maar ook dicht bij de dood. Nu mag ik niet meer sporten. Sporten is mijn grootste valkuil.”


Grote mond, klein hartje


Het is duidelijk dat niet alleen vrouwen het moeilijk vinden om hun eigen imperfecties te aanvaarden. Onder mannen wordt het onderwerp, zeker in groep, vaker vermeden, maar de vraag moet gesteld worden: hoe zit het met de moraal van de gewone man? Drie korte getuigenissen na een oproep op Facebook:

Daan, 23

“Er is altijd wel iets dat je aan jezelf kan veranderen om je beter te voelen.”

"Ik sta onzeker in het leven"

“Het is niet zo dat ik er specifiek als iemand anders zou willen uitzien. Ik zou graag kleine dingen aan mezelf kunnen veranderen om er normaler uit te zien, bijvoorbeeld mijn haar. Als ik naar tv kijk en al die perfecte mannenlichamen zie, vind ik het vaak jammer dat ik er niet zo uit zie. Ik ben onzeker over hoe ik in het leven sta, wat anderen over mij denken en hoe ik eruit zie. Dat komt omdat ik al mijn hele leven het gevoel heb dat er niet veel mensen om mij geven. Ik weet dat mijn ouders wel om mij geven, maar toch blijf ik dat gevoel hebben.”

Yannick, 22

“Fitnessen is echt een rage geworden de laatste jaren. Al die knappe fitnessers zien er hetzelfde uit, met brede schouders en een perfect kapsel.”

"Mama, waarom besta ik?"

“Ik heb een genetische aandoening waardoor mijn handen er anders uitzien. Die aandoening heeft al heel mijn leven een negatief effect op mijn zelfbeeld. Als kind en tiener had ik erg veel moeite om dat te aanvaarden en voelde ik me heel ongelukkig. Ik vroeg me de hele tijd af waarom ik er niet uitzag als de knappe jongens uit mijn klas. Soms vroeg ik zelfs aan mijn moeder: ‘mama, waarom besta ik?’ Ik ging er van uit dat ik minderwaardig was aan anderen. Ik moest ‘het vuile werk’ in de wereld opknappen. De dokter vertelde mij ooit dat mijn handen rechtgezet kunnen worden, maar dat ik dan alles opnieuw zou moeten leren: eten, drinken en ook mijn passie, drummen. Dat wilde ik niet. Door op te treden kreeg ik veel meer zelfvertrouwen. Drummen is mijn redding geweest. Nu blijf ik veel liever wie ik ben.”

Thijs, 25

“Ik zou ook graag hebben dat mijn toekomstige vriendin één miljoen euro heeft, net zoals zij liever heeft dat ik een spierbundel ben, maar dat is ook niet het geval.”

"Je moet elkaar nemen zoals je bent"

“Ik ben over het algemeen wel tevreden met hoe ik eruit zie. Natuurlijk voel ik me soms eens onzeker wanneer ik tussen allemaal afgetrainde mannen sta. Dan vraag ik me wel eens af wat ik daartussen sta te doen. Gelukkig duurt dat niet zo lang. Ik zou mezelf ook nooit veranderen voor een vrouw. Je moet elkaar nemen zoals je bent.”


Man in the mirror


Het mannelijk schoonheidsideaal is dus geen fabeltje. Er is voor mannen, net zoals voor vrouwen, een maatstaf voor het ideale uiterlijk. Mannen lijken zich minder te spiegelen aan dit ideaalbeeld, maar toch brengt het soms wat onzekerheden met zich mee. Het is opvallend dat de populariteit van fitnesscentra de laatste jaren sterk gestegen is. De meeste centra zijn nog geen tien jaar oud. Zo heeft een kleine tien procent van de Belgische bevolking boven de vijftien jaar een fitnessabonnement. Sociale media verheerlijken het beeld van de gespierde man. Deze sportievelingen delen maar al te graag hun foto’s onder hashtags als #legday en #fitnessaddict.

Toch wordt fitheid de laatste jaren eerder gezien als statussymbool. Bovendien heeft het schoonheidsideaal de afgelopen jaren een opvallende evolutie meegemaakt. Er wordt nu ook de nadruk gelegd op de uitzonderingen, bijvoorbeeld mensen met een handicap.

Voor mannen is een eetstoornis nog altijd een groot taboe. Nochtans vertoont zes procent van de Belgische mannen signalen van een eetstoornis. Die ontwikkelen ze op dezelfde manier als vrouwen dat doen, maar ze uiten het anders. Mannen gaan eerder obsessief sporten in plaats van te gaan lijnen. Verbazend genoeg spelen de media en het schoonheidsideaal hierin slechts een kleine rol.

Dus, beste mannen, ook al is er een schoonheidsideaal, de lat ligt maar zo hoog als je ze zelf legt.

De auteurs

De auteur

Tessa De Wolf

De auteur

Emma Verbeke

De auteur

Angharad De Temmerman

[jetpack-related-posts]

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *