Hoe stellen priesters het in deze bizarre tijden van pandemie en lockdowns? De kerken waren het merendeel van 2020 gesloten en het overlegcomité lag alleszins niet wakker van de vele, gelovige katholieken in België. Hoe verliep deze periode sinds maart dan voor een katholieke priester? Hoe vullen zij hun dagen en hoe denken zij over de situatie? Met die vragen ging ik aan de slag en vond ik een bereidwillige eerwaarde die ik mocht volgen en fotograferen tijdens het uitoefenen van zijn priesterambt.
Dit is eerwaarde Louis Bochkoltz (35). Hij werd elf jaar geleden tot priester gewijd in Écône, in het priesterseminarie van de priesterbroederschap Pius X in Zwitserland. De broederschap werd opgericht op 1 november 1970 als reactie op de besluiten van het Tweede Vaticaans Concilie, die zij afwijst. De Franse aartsbisschop Marcel Lefebvre was de voorman en stichter van de ,zeer conservatieve, priesterbroederschap. Om kort wat meer uitleg te geven voor de leken onder ons. Priesters als eerwaarde Bochkoltz vieren de mis uitsluitend in het Latijn, zoals de norm was voor 1965. Ook dragen deze priesters nog een soutane (zwart priesterkleed) in tegenstelling tot de ‘modernere’ priesters die de meesten onder ons kennen. Op deze foto staat Bochkoltz te wachten aan de deur van een iets ouder koppel in Gent. Ten tijde van de opnames zijn de publieke missen nog steeds verboden. Priesters gaan wel zelf naar (zieke of stervende) gelovigen om de biecht te horen en de eucharistie te geven.
Voor dergelijke huisbezoeken heeft een priester tegenwoordig altijd een compacte koffer bij om een klein altaar te kunnen voorzien voor de mensen thuis. Ook draagt hij tegenwoordig een mondmasker als hij bij mensen thuis gaat. Uit voorzorg uiteraard omdat deze mensen vaak al een gezegende leeftijd hebben bereikt.
Na het uitdelen van de eucharistie blijft de priester nog even, geknield, bidden en geeft daarna nog een priesterlijke zegen. Vaak is hij een hele dag in de weer en op de baan om mensen thuis te bezoeken.
Eerwaarde Bochkoltz heeft gelukkig nog confraters in België en staat er helemaal niet alleen voor. Hijzelf en nog een andere priester, eerwaarde Joseph Verlinden, wonen in Antwerpen in een oude priorij die de priesterbroederschap zo’n 30 jaar geleden heeft gekocht. Aan de priorij is ook een grote kapel gebouwd, de Kapel van het Allerheiligste Sacrament, die gebruikt wordt voor misdiensten en dergelijke.
De kapel en priorij zijn gevestigd in de Hemelstraat in Antwerpen, wat ik best wel grappig vond en waardoor ik moest concluderen dat toeval weldegelijk niet bestaat.
Het gebouw is werkelijk gigantisch vanbinnen en wordt bewoond door twee priesters, een lekenbroeder en enkele andere personen die voor diverse redenen zijn uitgeweken naar de priorij. Ik kan ze echter geen ongelijk geven aangezien de rust en sereniteit daar niet te evenaren zijn.
De koude gangen tellen genoeg kamers om een klein leger te herbergen. Wat een aantal dagen in het jaar wel gebeurt, als de katholieke jeugdbewegingen over de vloer komen. Momenteel heerst echter enkel stilte.
De priesters hebben ondanks corona een zeer druk schema en ritme. iedere dag begint rond 6u, wanneer de klokken voor het hele gebouw luiden. Om 7u30 zegt de priester een eerste, private mis in de kleine kapel. Hun priesterambt verplicht hen er namelijk toe dagelijks minstens één mis voor te lezen.
Daarna ontbijt men en begint men aan de taken. Ik had het voorrecht een avond te mogen blijven overnachten in de oude priorij en een dag mee te gaan in het ritme en in de voetsporen van eerwaarde Bochkoltz.
Eerste verplichting van zijn zaterdagvoormiddag? De Heilige mis.
Tweede verplichting? Catechismus geven aan de allerkleinsten. Om 9u stipt begint hij eraan. Met zwart-witprenten en klare taal weet hij de leergierige kinderen het kerstverhaal bij te brengen. De kinderen zijn verrassend goed op de hoogte en bezorgen me het schaamrood op de wangen. “Ik kende het kerstverhaal bijlange zo goed niet op die leeftijd“, zei ik al lachend.
Rond 10u klokt hij af en zwaait de kinderen uit. ‘Tot volgende week eerwaarde’ roept een van de kleinsten hem na. Volgende orde van de dag, wat bureauwerk verrichten. In tegenstelling tot wat men zou denken zijn deze priesters bijzonder goed mee met de nieuwste technologieën. Bochkoltz stelt deze zaterdagvoormiddag het parochieblad op en doet enkele telefoontjes.
Zo’n twee uur later luiden de klokken weer en nuttigen we een middagmaal. Eerwaarde Bochkoltz vertelt me dat hij iedere dag op goed nieuws hoopt, hij wil dat er weer volk in zijn kerk kan zitten. “Wij komen jammer genoeg helemaal onderaan op de prioriteitenlijst“, zucht hij. “De overheid heeft lange tijd zelfs niks gecommuniceerd over de erediensten. Terwijl mensen opeengepakt mogen staan in winkels en straten, mogen ze niet met afstand de mis volgen in onze kapel. We begrijpen er niks van, zelfs toen de pest door Europa raasde bleven de kerken open.”
Na het middagmaal neemt de priester me mee naar de zolder waar hij wat foto’s moet nemen van bronswerk dat later gerestaureerd moet worden. Mijn kin valt even op de grond bij het zien van de hoge zolder.
Daarna gaan we richting kelder, waar eerwaarde Bochkoltz me toont dat hij bezig is aan een klein, houten koffertje. Hij wil het gebruiken als ‘altaar to go’ voor zijn talrijke huisbezoeken. Een priester moet zo te zien van alle markten thuis zijn.
In de namiddag voorziet hij altijd nog tijd om de biecht te horen van parochianen die dat wensen, en om 18u30 stipt begint hij de mis op te dragen en te livestreamen op het YouTube kanaal van de priesterbroederschap. Dagelijks volgen honderden parochianen in de Benelux de mis via hun YouTube kanaal.
Een kennis van Bochkoltz heeft in maart aan het begin van de lockdown meerdere camera’s geïnstalleerd op vraag van de priesters. Zo kunnen ze toch hun Latijnse mis livestreamen en preken geven via het wereldwijde web.
Niet veel later moeten we afscheid nemen en wenst eerwaarde Bochkoltz me het beste. “Laat ons hopen dat de kerken snel weer open mogen”, zeg ik nog op het einde. Nog geen twee weken later wordt beslist dat erediensten opnieuw worden toegelaten met 15 personen. Eerwaarde Bochkoltz belt me op en zegt me dat hij een tevreden man is, maar er is genoeg plek in zijn kerk voor een veelvoud van 15 personen..
De auteur
