Vorig jaar heeft een vaste bezoeker van de Zoo in Antwerpen een contactverbod gekregen omdat ze één van de chimpansees te vaak bezocht. Op 22 september maakte de Zoo bekend dat Adie Timmermans niet langer meer welkom was en ook haar abonnement niet meer kan verlengen omdat ze het contactverbod niet naleefde. Dat meldt VRT NWS.
Timmermans kwam de mensapen bijna dagelijks bezoeken en zocht dan altijd contact met haar favoriete chimpansee, de 38-jarige Chita. Het dier herkende haar en gaf haar veel aandacht. Dat menselijke en dagelijkse contact blijkt nu een probleem. Volgens verschillende biologen zou de chimpansee zo zijn plaats in de kolonie verliezen en verstoten worden.
Volgens experts is het fenomeen dat mensen verliefd worden op dieren iets wat de laatste jaren vaker voorkomt. Rudi D’Hooge, professor biologische psychologie aan de KU Leuven verklaart dat de trend om dieren menselijke kenmerken toe te schrijven een maatschappelijke evolutie is. “Vroeger kochten mensen beesten om een specifieke functie te vervullen: zo moest een hond waken en kon een kat op ongedierte jagen. Vandaag zijn ze er vooral om ons gezelschap te houden.”
D’Hooge wijst er ook op dat de seksualiteit van dieren in de war kan geraken wanneer ze op jonge leeftijd te veel in contact komen met mensen. Dat gebeurde ook bij Chita. Zij was vroeger een huisdier voor ze in de zoo terechtkwam. “Als ze tijdens die periode gefixeerd raken op mensen, kan dat later niet meer veranderen en dreigt hun relatie met soortgenoten verstoord te raken.” Voor dieren die in het wild werden geboren is de verklaring minder eenvoudig omdat we hun verleden niet kunnen reconstrueren.
Als dieren op jonge leeftijd gefixeerd raken op mensen, kan dat later niet meer veranderen en dreigt hun relatie met soortgenoten verstoord te raken.”
Rudi D’Hooge, professor biologische psychologie aan de KU Leuven
Biologe Katrien Goossens legt uit waarom te veel menselijk contact schadelijk kan zijn voor een chimpansee. Om te beginnen zorgt te veel menselijk contact voor een onstabiliteit binnen de groep. Chimpansees zijn sociale dieren en hebben die sociale interactie tussen soortgenoten nodig voor hun eigen welbevinden. Als ze die interactie te weinig hebben, kan dat leiden tot frustraties bij de aap zelf, maar ook binnen de groep. Dit kan zich uiten in agressie naar elkaar of naar anderen. Dit was bijvoorbeeld het geval bij de Nederlandse Yvonne De Horde. Zij bezocht ook bijna dagelijks de chimpansee Bokito in de Rotterdamse Zoo. Op een dag ontsnapte de chimpansee uit zijn verblijf en koos uit de menigte Yvonne uit als zijn slachtoffer. Hij sleurde haar mee en beet overal in haar lichaam. Ze hield er honderden beten, een verbrijzelde hand, ingebeukte borstkas, en een gebroken pols en arm aan over. Volgens biologen is het zeker geen toeval dat Bokito Yvonne uitkoos als zijn slachtoffer, al is het moeilijk om zijn exacte motief te achterhalen.
Duitse onderzoekers aan de Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology in Leipzig hebben het gedrag van 144 chimpanseegemeenschappen bestudeerd. Zij concludeerden dat chimpansees een verlies aan gedragsdiversiteit vertoonden in gebieden met veel menselijke impact, vergeleken met gebieden met weinig menselijke impact. Ze gingen ook uit van de ‘’verstoringshypothese’’ die stelt dat menselijke invloed middelen uitput en sociale leerprocessen verstoort die nodig zijn voor de overdracht van gedrag en cultuur. Voor hen was het dus duidelijk dat mensen een grote rol spelen in het gedrag en de ontwikkeling van chimpansees en dat de menselijke impact moet beperkt worden voor het welzijn van de dieren.
We kunnen concluderen dat de Zoo van Antwerpen gehandeld heeft in het belang van het dier. Mocht Chita nog meer blootgesteld worden aan het menselijk contact zou de stabiliteit van de groep verdwijnen en zou ze volgens biologen verstoten worden. Dit zou leiden tot frustraties en agressie bij de chimpansee. Dit kan uiteraard gevaarlijk zijn voor haar groep, maar ook voor bezoekers en in het bijzonder voor Adie zelf. Het is dus juist wat het artikel beweert. Het is alleszins een goed signaal dat de zoo het dierenwelzijn op de eerste plaats heeft gezet.
De auteur
