Mensen hebben het afgelopen anderhalf jaar massaal van thuis uit gewerkt. In 2020 werkte ruwweg 34% van de Belgische bevolking minstens deeltijds thuis en ook voor 2021 liggen de cijfers tot nu toe in dezelfde lijn. Heel wat mensen vonden het telewerken in het begin van de coronacrisis een grote luxe: de zetel was nooit ver weg en vergaderen in pyjamabroek werd de nieuwe norm. Toch herzagen velen hun mening naarmate de crisis vorderde. “Mensen voelden zich na een tijdje vaak eenzaam en verzwakt door het telewerken”, zegt hoogleraar organisatiepsychologie Mark van Vugt. “Bovendien kan langdurig telewerken zowel mentale als fysieke gezondheidsrisico’s met zich meebrengen.”
Wat doe je best na de crisis? Blijf je, als je de keuze krijgt, best voltijds telewerken? Of ga je beter weer naar kantoor?
Telewerken zorgt voor minder filestress
Veel bedrijven bieden tegenwoordig de mogelijkheid tot (deeltijds) telewerk aan, ook als de overheid hen daartoe niet verplicht. Hannes Laureys, werknemer bij consultancybureau Solventure in Gent, krijgt sinds de crisis ook de keuze van zijn werkgever. Voor de virusuitbraak werkte hij altijd voltijds op kantoor. Tijdens de lockdowns moest hij, zoals de rest van de Belgen die dat kon, verplicht telewerken. Momenteel combineert hij beide. “In het begin van de coronacrisis vond ik het leuk om uitsluitend thuis te werken. Ik kon echt werken op mijn eigen ritme en ik stond niet meer in de file”, zegt hij. “Nu ben ik blij dat ik opnieuw af en toe naar kantoor kan. Zo krijg ik een betere band met collega’s en heb ik meer sociaal contact. Een combinatie van kantoorwerk en telewerk vind ik perfect. Zo haal ik voordelen uit beide situaties en vermijd ik de nadelen.”
Voor de coronacrisis had ik er zelfs nog nooit aan gedacht om telewerken aan te bieden aan mijn werknemers. Nu lijkt het een evidentie.”
-Els Bisschop, oprichtster vzw
De medewerkers van vzw ‘Autisme Als Bondgenoot’ krijgen ook de mogelijkheid om te telewerken, zelfs als de overheid het niet verplicht. Volgens Els Bisschop, oprichtster van de vzw, zijn haar medewerkers vaak productiever als ze thuiswerken. “Bovendien bespaar ik op de energierekening van de kantoorruimte als we met z’n allen een of twee dagen van thuis uit werken”, zegt ze. “Voor de coronacrisis had ik er zelfs nog nooit aan gedacht om telewerken aan te bieden aan mijn werknemers. Nu lijkt het een evidentie.”
Toch vindt Bisschop voltijds telewerken ook niet ideaal. Volgens haar gaat het groepsgevoel onder collega’s helemaal verloren. “Verder is face-to-face contact in onze branche soms echt noodzakelijk”, duidt ze.
Extraverten verkiezen kantoorwerk
Vooral extraverten ondervinden nadelige mentale gevolgen van langdurig telewerken, weet Van Vugt. “Zij hebben veel prikkels nodig en als ze die niet krijgen, worden ze onrustig. Ze krijgen dan vaak last van stemmingswisselingen en slapeloosheid”, zegt hij. Introverten ondervinden volgens hem doorgaans minder last, hoewel alleenstaanden en mensen met een klein sociaal netwerk het ook vaak lastig hebben met langdurig telewerken. Het gesprekje bij het koffiezetapparaat of even stoom afblazen tijden de lunchpauze is voor velen een cruciaal moment tijdens een werkdag. Gesprekken en brainstormsessies met collega’s zijn voor heel wat mensen écht noodzakelijke ‘sociale vitaminen’, blijkt uit een kwalitatief onderzoek uit 2020 naar telewerken van de UGent.
Door langdurig telewerken hebben medewerkers minder direct sociaal contact met collega’s, waardoor het groepsgevoel en de productiviteit vaak drastisch afneemt.”
-Karel Kreijns, Socioloog
Verder kan langdurig telewerken volgens socioloog Karel Kreijns een grote invloed hebben op de motivatie van mensen. “Medewerkers hebben minder direct sociaal contact met collega’s, waardoor het groepsgevoel drastisch afneemt. Dat kan leiden tot een gevoel van vervreemding, en dalende productiviteit en teamspirit”, zegt hij. “Anderen zijn dan weer net productiever als ze telewerken.” Sommige mensen zijn dus productiever als ze hun dag volledig zelf kunnen inplannen en bijvoorbeeld lunchpauze kunnen nemen wanneer zij dat zelf willen. Hannes Laureys denkt daar hetzelfde over. Tijdens de lockdowns begon hij al om zes uur ‘s morgens te telewerken. “Ik ben productiever in de ochtend en dan kon ik vroeger stoppen”, zegt hij.
Een gezonde geest in een gezond lichaam
Telewerken kan een positieve invloed hebben op het lichaam. Kinesiste J. Jacobs stelt bijvoorbeeld dat telewerken vaak voor minder stress en een beter slaappatroon zorgt, wat bevorderlijk is voor het lichaam. Toch zijn er volgens haar ook veel lichamelijke nadelen verbonden aan werken van thuis uit. “Mensen die langdurig werken vanuit een zetel of bed, krijgen na verloop van tijd vaak rug- en nekklachten. Bij kantoorwerk zit je vaak op een ergonomische bureaustoel en heb je doorgaans ook meer beweging, bijvoorbeeld bij de verplaatsing van en naar het werk. Dat is bevorderlijk voor het lichaam”, stelt ze. Een combinatie van kantoor- en telewerk is volgens Jacobs ideaal voor het lichaam.
Ten slotte heeft telewerken een positieve invloed op het klimaat. Een studie van WWF toont namelijk aan dat maar liefst 50% van de CO₂-uitstoot van bedrijven gelinkt is aan professionele verplaatsingen. Af en toe telewerken spaart dus heel wat woon-werkverkeer uit en heeft bijgevolg een positieve invloed op het klimaat.
Conclusie: Momenteel is telewerken – voor iedereen die dat kan – verplicht voor minstens 4 dagen per week. Indien je na afloop van de coronacrisis de mogelijkheid krijgt om (deeltijds) te telewerken, sta je echter voor een moeilijk dilemma. Experts wijzen op voor- en nadelen bij zowel telewerk als kantoorwerk. De beste keuze is dus voor iedereen anders. Ze hangt af van verschillende factoren, waaronder: je sociaal netwerk, of je al dan niet extravert bent enzovoort. Een combinatie van tele- en kantoorwerk is volgens veel experten en ervaringsdeskundigen dan ook de gulden middenweg. Bovendien heeft af en toe telewerken een positieve invloed op het klimaat. Overweeg dus zeker een combinatie van telewerk en kantoorwerk na de coronacrisis.
De auteur
