In de schitterende wereld van dragqueens, waar kunst, creativiteit en zelfexpressie samenkomen, heeft één programma de aandacht van miljoenen kijkers over de hele wereld getrokken: het Amerikaanse Rupaul’s Drag Race. Onlangs heeft ook de Belgische variant, Drag Race Belgique, zijn intrede gedaan bij de Franstalige openbare omroep, de RTBF. Als een Waalse versie van hetzelfde format roept het programma dezelfde verwachtingen op.
Nu is de vraag: Is Drag Race Belgique een goede representatie van alle dragqueens in België?
RuPaul’s Drag Race
Eerst en vooral is het belangrijk om te weten wat een dragqueen nu precies is. Kom het te weten in de korte video hieronder.
In 2009 ging er voor dragqueens in Amerika een nieuwe wereld open, een programma dat staat voor empowerment en diversiteit: RuPaul’s Drag Race. Het idee achter het talentenprogramma is simpel: elke aflevering zijn er verschillende uitdagingen en op het einde kiezen ze de afvaller in een playbackstrijd. RuPaul’s Drag Race was een grote doorbraak voor de LGBTQ+-gemeenschap over de hele wereld. In documentaireachtige interviews praten de deelnemers over verschillende taboes rond het dragqueen-zijn en vertellen persoonlijke coming-outverhalen.
Ondertussen zitten ze in de VS al aan het vijftiende en ook het meest succesvolle seizoen. De eerste aflevering dit jaar haalde de beste kijkcijfers ooit. Gemiddeld keek 49% van de doelgroep van achttien-tot-negenenveertigjarigen naar het programma op de dag van de uitzending volgens een Amerikaanse studie. Dat het laatste seizoen zo succesvol was kan natuurlijk ook te maken hebben met de recente overstap naar zender MTV.
De populariteit van RuPaul’s Drag Race heeft zich ondertussen verspreid naar het buitenland. In verschillende landen kwam er een plaatselijke variant. Zo heb je de laatste jaren ook Drag Race Holland, Drag Race France, Drag Race Philippines en nog talloze andere versies.
In 2023 kwam het programma ook in ons land, meer bepaald bij de RTBF: Drag Race Belgique. De Waalse openbare omroep bracht een variant uit voor Franssprekend België, maar ook Vlaamse kandidaten namen deel. Zowel Susan From Grindr als Valenciaga zijn afkomstig uit Gent. De uiteindelijke winnaar was de Brusselse Couenne. Drag Race Belgique was te zien op zender Tipik en volgens de RTBF bereikte het programma ruim 380.000 kijkers.
Dragqueens in beeld
“Het is net zo belangrijk voor dragqueens om aanwezig te zijn in de media als voor andere minderheidsgroepen”, vertelt Florian Vanlee, onderzoeker in communicatiewetenschappen en genderdiversiteit in de media aan Universiteit Gent. Volgens hem geeft het hen de mogelijkheid om deel te nemen aan de samenleving. “De identiteit van een minderheidsgroep voortdurend negeren in de media heeft invloed op hoe mensen hen waarnemen”, vervolgt Vanlee. “Dat kan leiden tot negatieve reacties door onwetendheid.”
Alexander Dhoest, collega van Vanlee aan de Universiteit Antwerpen, bevestigt het belang van representatie in de media voor elke minderheidsgroep, onder wie ook dragqueens. “Ondanks het internationale succes van Rupaul’s Drag Race blijven dragqueens in België minder zichtbaar, vooral in Vlaanderen. Toch hebben dergelijke programma’s bijgedragen aan de bekendheid en zichtbaarheid van drag, waardoor de queens niet langer negatief worden afgebeeld. Het vakmanschap en talent van die artiesten verdienen erkenning.”
Het lijkt misschien alsof dragqueens een fenomeen zijn van het laatste decennium. Toch waren er in de jaren 80 en 90 al shows en wedstrijden in Vlaanderen waar travestieten en dragqueens uit heel België aan konden deelnemen.
Wat vinden de Vlaamse queens?
Dat RuPaul’s Drag Race belangrijk is geweest voor de draggemeenschap wereldwijd valt niet te ontkennen, maar over Drag Race Belgique zijn de meningen verdeeld. Danny Calander, 54 jaar, beter bekend als showqueen Zsa Zsa Lamor is er helemaal niet over te spreken. Met zijn 31 jaar ervaring als showqueen, kent hij het wereldje vanbinnen en vanbuiten. Elke zaterdagavond kan je Calander terugvinden in zijn eigen ambiancerestaurant de Mask’ara. Terwijl hij zich transformeert in Zsa Zsa voor een van haar shows deelt hij zijn gepeperde mening over de dragwereld.
“Ik denk dat niemand daar naar gekeken heeft”, zegt Lamor over Drag Race Belgique. Voor Calander moest de Belgische variant er niet gekomen zijn, of dan toch zeker niet op die manier. Het nieuwe programma sluit totaal niet aan bij hoe hij drag in Vlaanderen ziet. De Vlaamse dragstijl is in zijn ogen meer klassiek, terwijl de Franstalige queens meer hautain of juist heel genderneutraal zijn. Dat er een dragqueen met borsthaar rondliep was er voor Calander dan ook volledig over.
“Ik ben al geen fan van de Amerikaanse versie van het programma, maar dan was Drag Race Holland wel stukken beter dan de Belgische”, vervolgt Zsa Zsa. Lamor is niet de enige die geen fan is van de Waalse dragrace. Ook collega-showqueens Dina Price en Nikky Grace vinden de show niet aansluiten bij de Vlaamse dragcultuur. In de chaotische kleedkamers leeft het onderwerp sterk. Hieronder kan je de mening van de showqueens beluisteren.
Waarom bij RTBF?
Het is zonder twijfel opmerkelijk dat Drag Race Belgique plaatsvond in Wallonië en niet in Vlaanderen. De keuze om het in Wallonië te laten doorgaan, roept ook nog een andere vraag op: Waarom wordt het programma uitgezonden door een openbare omroep? Vanlee vertelt dat een openbare omroep, zoals de RTBF, de reputatie heeft om informatieve en culturele porgramma’s uit te zenden. Het is dus volgens hem verrassend dat de RTBF koos om zo’n flamboyante gameshow uit te zenden zoals Drag Race Belgique.
Aangezien er nu al een Amerikaanse, een Nederlandse en een Waalse versie is van RuPaul’s Drag Race, vragen velen zich af of er ooit een Vlaamse remake zal komen. “Ik zou het straf vinden als de VRT het deed”, zegt Vanlee. “Niet omdat ze op een negatieve manier naar dragqueens kijken, maar omdat het format van Rupaul’s Drag Race ten eerste heel duur is. Ten tweede zie ik een gameshow ook niet meteen binnen de programmatie van de VRT. Als ze dragqueens op de kaart willen zetten, zie ik het sneller gebeuren in de vorm van een reportage of een human interest documentaire. Ik schat de kans dus eerder klein in dat er ooit een Vlaamse versie van het programma komt.”
Dus?
Rupaul’s Drag Race is zonder enige twijfel een enorm succes. Talloze versies van de extravagante spelshow vol glitter en glamour zijn over de hele wereld te zien. Dankzij het programma worden dragqueens op internationaal niveau vertegenwoordigd in de media, waardoor ze hun talenten en expertise kunnen laten zien.
Ook Drag Race Belgique was volgens de kijkcijfers een hit. Toch vinden Vlaamse queens de manier waarop het programma de Belgische dragscene representeert in de Waalse versie niet helemaal accuraat. Volgens hen is het programma voornamelijk afgestemd op de Waalse dragstijl, wat een vertekend beeld creëert van Vlaamse dragqueens. Vlaamse dragqueens belichamen vaak een vrouwelijke klassiekere stijl, met nadruk op extravagantie en showmanship, terwijl de queens in Wallonië meer alternatief zijn. Zij richten zich meer op genderneutraliteit en experimentatie. Hoewel de ene stijl niet beter is dan de andere, voelen Vlaamse dragqueens zich niet juist gerepresenteerd. De keuze om het programma Drag Race “Belgique” te noemen en alleen in Wallonië plaats te laten vinden lijkt dan ook niet helemaal correct in hun ogen.
Auteurs: Irene Dupon en Lieff Mart
De auteur
