Met die onheilspellende en chaotische woorden waarschuwt Xandernieuws voor de teloorgang van onze welvaart en pensioenen: “Financiële megacrisis die grootste deel van onze welvaart zal wegvagen en Westen in chaos zal storen weer een stap dichterbij – ‘Deze negatieve rente is een enorme verplaatsing van welvaart van spaarders (/pensioenen / burgers) en de productieve sector naar schuldenaren en overheden’” (sic). Moeten we ons zorgen maken en gehoor geven aan de woorden van Xander? Tijd voor een factcheck.
De negatieve rente die begin september werd ingevoerd door de Europese Centrale Bank (ECB) zou volgens Xandernieuws voor een enorme verplaatsing van welvaart zorgen: van de hardwerkende spaarders en productieve sector, richting schuldenaren en onze overheden. Er wordt zelfs over een verdoken belasting gesproken. En omdat belastingen altijd een averechts effect met zich mee zouden dragen, zou de negatieve depositorente wel eens de “belastingsdruppel” kunnen zijn die onze samenleving in een financiële megacrisis stort.
De anomieme blogger achter Xandernieuws stelt in de eerste plaats dat de negatieve rente een belasting is die onze welvaart herverdeelt richting schuldenaren en overheden. Verder maakt hij een tweede claim: omdat belastingen altijd een averechts effect hebben, zou de negatieve rente ons in een financiële megacrisis storten.
Xandernieuws onderbouwt zijn artikel door te verwijzen naar Martin Armstrong, “Een Amerikaanse topeconoom die alle historische gegevens in een complex computermodel stopte, dat in staat blijkt trends, schommelingen en crises nauwkeurig te voorspellen.” Het is de heer Armstrong die beweert dat de ECB plots de negatieve rente heeft ontdekt, en het is zijn model dat nu “de grootste sociale onrust in de hele geschiedenis” voorspelt.
Dat de man al een veroordeling en gevangenistijd achter de rug heeft wegens oplichting van beleggers, vergeet Xander er bij te vertellen. Nog een klein detail: het computermodel van de heer Armstrong heeft nog maar één correcte voorspelling gemaakt, die van de Russische financiële crisis in 1998. De Amerikaanse Jean-Pierre Van Rossem, zo u wil, met zijn eigen versie van ‘Moneytron’.
Verborgen belasting?
Armstrong beweert dat de negatieve rente in feite een belasting voor spaarders en de private sector. In zijn persoonlijke argumentatie gaat hij kwistig om met het ECB-jargon. Het is daarom noodzakelijk om deze termen eerst op te helderen. De negatieve rente waarover in het artikel gesproken wordt, blijkt in feite een negatieve depositorente te zijn, die de ECB nu heeft ingevoerd voor normale banken.
Hielke Van Doorslaer, doctoraal onderzoeker aan de Universiteit Gent, spreekt van een strafbelasting voor banken die hun overtollige reserves bij de ECB willen parkeren. Die negatieve depositorente moet er dus vooral voor zorgen dat het overtollige geld van banken niet zit te niksen bij de ECB, maar uitgeleend wordt door banken. Voor de burgers is er volgens de onderzoeker geen gevaar, integendeel: banken moeten hun geld nu wel goedkoop uitlenen aan mensen.
“De auteur doet alsof de ECB nu plots de negatieve rente heeft ontdekt, wat ook niet klopt. De economie overleeft al vijf jaar op een negatieve depositorente, want die werd reeds ingevoerd voor het geld dat centrale banken van de nationale overheden bij de ECB willen parkeren,” verduidelijkt Van Doorslaer.
Vervolgens voert Xandernieuws Danielle Lacalle op, die beweert dat het huidige beleid van de ECB middelen onttrekt aan spaarders en de productieve sector. “De keuzes die de ECB maakt brengen hoe dan ook herverdelende gevolgen met zich mee, dat is zo met elke monetaire beleidsbeslissing,” vertelt Van Doorslaer. “Alleen heeft die herverdeling vandaag niets te maken met de depositorente, maar met het Quantitative Easing programma (kwantitatieve verruiming) van de ECB, die de rente op onze spaarboeken en leningen drukt.”
Dat onderdrukken van de rente gebeurt door het opkopen van overheidsschulden door de ECB. Bovendien is het wettelijk vastgelegd dat banken geen negatieve rentes mogen heffen op spaarboeken. Het eerste deel van de bewering is dus niet waar: de negatieve depositorente is geen belasting op spaarders en de productieve sector en zorgt dus niet voor een herverdeling van welvaart. Dat gebeurt via andere monetaire beleidsbeslissingen van de ECB.
Megacrisis
De claim van Armstrong, dat we ons moeten behoeden voor een megacrisis is slechts een voorspelling die niet geverifieerd kan worden, gezien die gebaseerd is op eigen modellen. “Zijn bewering toont eerder uit welke hoek hij komt: een libertair en economisch-conservatieve stroming die alle economische en monetaire bemoeienissen van buitenaf verafschuwt,” beweert Hielke Van Doorslaer, die ook Lacalle in die hoek plaatst. “De Gouden Eeuw van het kapitalisme speelde zich net af tussen de jaren ’50 en ’70, waarbij belastingen tot 90 procent geheven werden. De man trekt dus geen juiste lessen uit de geschiedenis.”
Dat de ECB overheden zou aanzetten om meer uit te geven dan gezond is en ze ondertussen aan de beademing houdt via het Quantitative Easing programma, wordt ook weggewuifd: “De Europese Unie legt overheden nog steeds de strenge begrotingsnormen op. Gebrek aan overheidsinvesteringen zijn gevaarlijker, en net die gebeuren vandaag te weinig” aldus Van Doorslaer.
Conclusie: De bewering van Xandernieuws is niet waar. De negatieve rente is geen belasting en de voorspelling van een megacrisis door Armstrong is niet betrouwbaar.
Door Felix Ferret
De auteur
