“Een Nigeriaan verbruikt gemiddeld net zo veel elektriciteit per jaar als een Amerikaanse koelkast”, zegt wetenschapsjournalist Marcel Crok in een Nederlands opinieprogramma. Dat klopt niet. Cijfers tonen aan dat een Nigeriaan niet eens de helft van de elektriciteit van een gemiddelde Amerikaanse koelkast verbruikt. Toch moeten we voorzichtig zijn bij het interpreteren van die cijfers.
Op 3 oktober heeft de Nederlandse Publieke Omroep een nieuwe aflevering van Ongehoord Nieuws uitgezonden. In dat televisieprogramma geven Nederlandse experts hun mening over recente nieuwsitems. Tijdens die uitzending deelde Marcel Crok, een wetenschapsjournalist en medeoprichter van klimaatsceptische organisatie Clintel, zijn visie. Hij beweerde dat “een Nigeriaan gemiddeld evenveel elektriciteit verbruikt als een Amerikaanse koelkast”. Bekijk hier de video (minuut 25:36).
Vergissing
Om de bron van deze bewering te achterhalen, heb ik contact opgenomen met Crok. Hij legde uit dat zijn uitspraak gebaseerd is op een PowerPointpresentatie van de Amerikaanse natuurkundige Steven Koonin. Tijdens ons gesprek gaf Crok aan dat hij Koonins woorden bijna letterlijk heeft herhaald. Ter ondersteuning heeft hij me een kopie van de PowerPointslide gestuurd. Hier zie je hoe Koonin de slide zelf heeft behandelt in een vorige presentatie.
Op die slide staan twee stellingen: “Het energieverbruik per hoofd van de bevolking in de VS is dertig keer dat van Nigeria” en “Drie miljard mensen verbruiken minder elektriciteit per jaar dan de gemiddelde Amerikaanse koelkast.” Crok heeft zich dus vergist en deze stellingen gecombineerd tot één uitspraak.
Minder dan de helft
Bij nader onderzoek blijkt dat deze bewering niet klopt. Volgens Index Mundi verbruikt een Nigeriaan jaarlijks ongeveer 115 kWh elektriciteit. Voor het verbruik van de koelkast heb ik het gemiddelde genomen van enkele Amerikaanse koelkasten op Cool Blue. Dat komt uit op 309 kWh per jaar.
Dat betekent dat een Nigeriaan minder dan de helft van de elektriciteit van een Amerikaanse koelkast verbruikt. De stelling van Crok is onjuist, maar we moeten toch voorzichtig omgaan met het interpreteren van het cijfermateriaal.
Met een korrel zout
Elektriciteit is slechts een klein deel van de totale energie.”
Jeroen Beeckman
“Het verbruik berekenen van een gemiddelde Amerikaanse koelkast hangt af van verschillende factoren,” benadrukt Koen Achten, master in Elektromechanica en eMobility Project Manager bij Luminus. “Frequent openen en sluiten van een koelkast verhoogt het energieverbruik, terwijl de omvang van de koelkast en de bewaarde producten zeker ook een belangrijke rol spelen. Het exacte cijfer is dus lastig vast te stellen.
Hetzelfde geldt voor het energieverbruik van een gemiddelde Nigeriaan. Dat hangt af van zijn woonplaats, het aantal elektronische apparaten in zijn bezit en de berekeningswijze.”
Professor Jeroen Beeckman van de afdeling ingenieurswetenschappen aan de UGent voegt daar aan toe dat we een onderscheid moeten maken tussen energie- en elektriciteitsverbruik. “Elektriciteit is slechts een klein deel van de totale energie. Een persoon in Nigeria verbruikt 2548 kWh energie per jaar. Dat omvat het gebruik van gas, olie, transport en meer. Dat is ongeveer 8 keer meer dan het verbruik van een Amerikaanse koelkast. Met andere woorden, Nigerianen verbruiken niet alleen elektriciteit, maar ook andere vormen van energie.”
Ondanks de onjuistheid van Croks bewering, vinden de experts dat de vergelijking een handig hulpmiddel is om inzicht te krijgen in energiegebruik tussen landen. Een koelkast is een herkenbaar symbool dat mensen helpt om het verbruik beter voor te stellen.
Conclusie
“Een Nigeriaan verbruikt gemiddeld net zo veel elektriciteit per jaar als een Amerikaanse koelkast”, zegt wetenschapsjournalist Marcel Crok. Die uitspraak is niet helemaal juist. Als we naar de cijfers kijken, verbruikt een Nigeriaan minder dan de helft van de elektriciteit die een Amerikaanse koelkast verbruikt. Ik beoordeel de stelling als niet waar, maar met enige nuancering. Niet alle Nigerianen en koelkasten zijn gelijk.
De auteur
