GENT – Zorgregio Gent telt het hoogste aantal zelfdodingen van alle Vlaamse provinciehoofdsteden. Per 100.000 inwoners plegen er jaarlijks gemiddeld 20,37 mensen zelfmoord tegenover 17,66 over heel Vlaanderen. Na Gent volgen Brugge en Antwerpen.
De cijfers zijn afkomstig van het Agentschap Zorg en Gezondheid. Ze geven een gemiddelde weer over de periode 2000-2013 voor de verschillende Vlaamse zorgregio’s. Bij de zorgregio Gent horen naast de Gentse deelgemeenten ook Sint-Martens Latem, Lochristi, Destelbergen, Mereebeke, Melle, De Pinte, Oosterzele, Wachtebeke en Gavere.
Voor Gent en Vlaanderen zijn ook jaarlijkse cijfers beschikbaar. Die bevestigen dat de Arteveldestad boven het Vlaamse gemiddelde uitsteekt. De Gentse en Vlaamse cijfers volgen dezelfde dalende trend tot in 2012.
In 2013, het laatste jaar waarvoor er cijfers beschikbaar zijn, stijgt het aantal zelfdodingen opnieuw in Gent terwijl het Vlaamse gemiddelde blijft dalen.
Anonimiteit
Een eenduidige verklaring voor de hoge Gentse cijfers is er niet. Marc Tack van het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Eclips wijst erop dat er in Gent meer opvangcentra zijn voor mensen met mentale problemen dan in andere Vlaamse steden. Mensen met psychische problemen krijgen hier dus meer ondersteuning, maar Gent is op die manier ook een aantrekkingspool. “Wanneer mensen niet van die psychische problemen afraken, kiezen ze soms voor zelfdoding. Door het grote aanbod aan hulpverlening vinden er ook meer zelfdodingen plaats dicht bij de opvangcentra.”
Zelfdoding komt het vaakst voor bij de actieve bevolking tussen 25 en 50 jaar. In Vlaanderen zijn er jaarlijks zelfs meer zelfdodingen dan verkeersslachtoffers. Nanouschka Verhamme van het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie suggereert nog een andere mogelijk oorzaak. “Mensen kunnen zich gemakkelijker verbergen in de anonimiteit van een grote stad. Ze hebben niemand om mee te praten en kroppen daardoor alles op.”
Machocultuur
Ook de Vlaamse machocultuur kan een van de boosdoeners zijn. Het gemiddelde aantal zelfmoorden ligt namelijk dubbel zo hoog bij mannen als bij vrouwen. “Mannen durven of kunnen minder snel over hun gevoelens praten. Vaak onderdrukken ze hun gevoelens en kiezen zo sneller voor een radicale en fatale uitweg”, aldus Verhamme.
Via allerhande maatregelen moet het aantal zelfdodingen in 2020 20 procent lager liggen dan in 2000
Vlaams Actieplan
Dat vertaalt zich ook in de Europese zelfmoordcijfers. Terwijl Vlaanderen qua aantal zelfmoorden op de vijfde plek staat, neemt Nederland pas de 21ste plaats in.
Verhamme ziet twee oorzaken: “In Vlaanderen is het thema minder bespreekbaar dan in Nederland. Als we fysiek ziek zijn, is het vanzelfsprekend dat we naar de dokter gaan. Mensen met psychische problemen daarentegen kunnen niet op evenveel begrip rekenen.”
Ook is de gezondheidszorg in Vlaanderen minder goed afgesteld op patiënten met psychische problemen. “Een sessie bij een psycholoog kost al snel 50 euro en wordt niet terugbetaald door het ziekenfonds. Daarbovenop zijn er lange wachtrijen bij psychologen en psychiaters, terwijl mensen met zelfmoordgedachten dringende hulp nodig hebben. Er is een wetsvoorstel ingediend waarbij een bezoek aan de psycholoog vanaf eind 2018 wel wordt terugbetaald”, vertelt Verhamme.
Om het hoge zelfmoordcijfer verder terug te dringen, maakt Vlaanderen momenteel werk van een actieplan suïcidepreventie. Via allerhande maatregelen moet het aantal zelfdodingen in 2020 20 procent lager liggen dan in 2000. Tot nu toe werd de doelstelling niet bereikt: het sterftecijfer door zelfdoding bij mannen daalde zo’n 23 procent, terwijl het aantal zelfdodingen bij vrouwen slechts 11 procent lager ligt dan in 2000. Wanneer we ook rekening houden met sterfgevallen waarvan de intentie niet duidelijk was, liggen die cijfers lager.
De auteur
